مال اکلوژن یا اختلالات بایت چیست؟ (عوارض + درمان)

مال اکلوژن یا اختلالات بایت مشکلاتی در قسمت‌های جلویی دهان و زیر فک است که ممکن است باعث عوارض جدی بر روی سلامت دهان، فک، و حتی روابط اجتماعی فرد شود. در این مقاله با رهنمود های دکتر محمدعلی ناصری، بهترین متخصص ارتودنسی سرامیکی در اصفهان قصد داریم این مشکلات را بررسی و راه‌های درمانی آنها را بررسی می‌کنیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

مال اکلوژن (مشکلات بایت) چیست؟

مال اکلوژن یا اختلالات بایت به وضعیتی اشاره دارد که دندان‌های بالا و پایین فک‌ها به درستی هماهنگ نیستند. این مشکلات ممکن است شامل نامناسب بودن تراز و قرارگیری دندان‌ها، تعداد زیاد یا کم دندان‌ها، یا عوارضی نظیر تغییر شکل فک‌ها باشد. عوامل مختلفی ممکن است باعث ایجاد این مشکلات شوند، از جمله ژنتیک، عادات بد فکری (مثلاً جفت کردن دهان)، آسیب‌های فیزیکی، یا برخی بیماری‌ها.

اختلالات بایت می‌تواند عوارض مختلفی برای فرد داشته باشد، از جمله درد و ناراحتی در دهان و فک، مشکلات در جوانب اجتماعی به دلیل ظاهر نامناسب دندان‌ها، و حتی مشکلات در فرآیند هضم غذا. بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام این مشکلات بسیار اهمیت دارد تا از عواقب ناخوشایند آن جلوگیری شود و سلامت دهان و فک‌ها حفظ شود.

چه عواملی باعث ایجاد مال اکلوژن می‌شود؟

اختلالات بایت ممکن است به دلایل گوناگونی ایجاد شود. برخی از عوامل موثر در ایجاد این مشکل عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: ژنتیک یکی از عوامل اصلی در ایجاد اختلالات بایت است. اگر یک فرد والدینی با مشکلات فکی یا دندانی مانند دندان‌های فرو رفته یا فک‌های ناهماهنگ داشته باشد، احتمالاً فرزندانش نیز به این مشکلات وارد می‌شوند.
• عادات بد در کوردکی: عاداتی مانند استفاده مکرر از پستانک قبل از ۳ سالگی، مکیدن انگشت شست در دوران کودکی استفاده طولانی مدت از بطری تغذیه در اوایل دوران کودکی و می‌توانند باعث مال اکلوژن شوند.
• آسیب‌های فیزیکی : صدماتی مانند ضربه‌های شدید به فک‌ها یا تصادفاتی که به آسیب دیدن فک‌ها منتهی شوند، می‌توانند عاملی برای ایجاد مال اکلوژن باشند.
• تومورها در دهان یا فک:حضور تومورها یا تغییرات غیرطبیعی در دهان یا فک نیز می‌تواند به ناهماهنگی در قرارگیری دندان‌ها و فک‌ها و در نتیجه،اختلالات بایت منجر شود.
• دندان‌های غیر طبیعی: داشتن دندان‌های غیر طبیعی، مانند دندان‌های پوسیده یا دندان‌های بیش از حد بزرگ یا کوچک، ممکن است باعث ایجاد مال اکلوژن شود.
• انسداد مجاری تنفسی: انسداد مجاری تنفسی، از جمله ناشی از آلرژی‌ها یا بزرگنمایی آدنوئید یا لوزه‌ها، می‌تواند با تغییرات در تنفس و فشارهای غیرطبیعی بر روی فک‌ها به اختلالات بایت منجر شود.

علایم مال اکلوژن چیست؟

اختلالات بایت ممکن است با علایم مختلفی همراه باشد. برخی از علایم شایع این اختلالات عبارتند از:

1. درد در دهان و فک‌ها: افراد ممکن است درد یا ناراحتی در ناحیه دهان، فک‌ها یا حتی سر تجربه کنند.
2. عدم تطابق در هنگام بسته شدن دهان: وقتی که دندان‌ها بسته می‌شوند، فک‌ها باید به درستی هماهنگ شوند. مال اکلوژن ممکن است باعث عدم تطابق و درستی این هماهنگی شود.
3. تغییرات در شکل صورت: ناهماهنگی دندان‌ها و فک‌ها ممکن است به تغییرات در شکل صورت، مانند جلو بودن دندان ها منجر شود.
4. مشکلات در گازها و هضم غذا: مال اکلوژن ممکن است منجر به مشکلاتی در گاز زدن و جویدن غذا شود.
5. آسیب به دندان‌ها: ناهماهنگی دندان‌ها و فک‌ها ممکن است به آسیب و تخریب دندان‌ها منجر شود، زیرا برخی دندان‌ها فشار بیش از حدی را تحمل می‌کنند.
6. گاز گرفتن مکرر داخل گونه‌ها یا زبان: افراد ممکن است حس کنند که دندان‌هایشان یا بخش‌های دهانشان به گونه‌ها یا زبان فشار می‌آوردند، که ممکن است نشانه‌ای از مال اکلوژن باشد.
7. ناراحتی هنگام جویدن یا گاز گرفتن: افراد ممکن است هنگام جویدن غذا یا گرفتن نفس ناراحتی یا دردی در ناحیه دهان و فک‌ها تجربه کنند که ممکن است به مشکلات اکلوژنی اشاره داشته باشد.
8. مشکلات حرف زدن : افراد ممکن است مشکلاتی در حرف زدن داشته باشند، مانند ریختن آب از دهان یا دشواری در تلفظ کلمات، که ممکن است ناشی از مال اکلوژن باشد.
9. تنفس از دهان به جای بینی: مال اکلوژن ممکن است باعث شود که افراد به جای از طریق بینی، از طریق دهان نفس بکشند، که این مسأله نشانه‌ای از مشکلات تنفسی و اکلوژنی باشد.

 طبقه بندی اختلالات بایت

اختلالات بایت به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند، که این طبقه‌بندی بر اساس وضعیت قوس‌های دندانی بالا و پایین و موقعیت فک‌ها تعیین می‌شود:

1. مال اکلوژن کلاس ۱ (اکلوژن نرمال): در این نوع اختلالات، قوس‌های دندانی بالا و پایین در یک رابطه طبیعی با یکدیگر قرار دارند، اما برخی از دندان‌ها ممکن است نامرتب یا کج باشند. این وضعیت به عنوان اکلوژن نرمال نیز شناخته می‌شود.

2. مال اکلوژن کلاس ۲ (رتروگناتیسم یا اوربایت): در این نوع مال اکلوژن، قوس دندانی بالایی نسبت به قوس دندانی پایینی جلوتر و بیشتر به سمت جلو قرار دارد. این وضعیت به عنوان رتروگناتیسم یا اوربایت شناخته می‌شود.

3. مال اکلوژن کلاس ۳ (پروگناتیسم یا آندربایت): در این نوع اختلالات بایت، قوس دندانی پایینی نسبت به قوس دندانی بالایی جلوتر و بیشتر به سمت جلو قرار دارد. این وضعیت به عنوان پروگناتیسم یا آندربایت نیز شناخته می‌شود.

انواع مال اکلوژن

اختلالات بایت دارای انواع مختلفی هستند. از جمله این اختلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اپن بایت (Open Bite)
• اور بایت (Overbite)
• کراس بایت (Crossbite)
• آندر بایت (Underbite)
• دندان‌های شلوغ (crowded teeth)
• ساژیتال (Sagittal malocclusion)

مال اکلوژن چگونه درمان می‌شود؟

درمان مال اکلوژن بستگی به نوع و شدت اختلال دارد، اما معمولاً شامل روش‌های زیر می‌شود:

1. ارتودنسی: ارتودنسی یکی از روش‌های اصلی درمان اختلالات بایت است. این شامل استفاده از اپاراتورهای ارتودنسی مانند براکت‌ها، و سیم‌های ارتودنسی است که با تنظیم قوس دندانی، تراز فک و بهبود قوام فک و دندان‌ها به اصلاح مال اکلوژن کمک می‌کند.
2. جراحی : در برخی موارد، به ویژه در اختلالات بسیار شدید، جراحی ارتودنسی ممکن است لازم باشد. این شامل عمل‌هایی مانند اصلاح جایگاه فک‌ها، جراحی‌های اصلاحی برای تراز دهان و جراحی‌های ریشه دندان‌ها می‌شود.
3. کشیدن دندان: در برخی موارد، برای اصلاح اختلالات بایت، ممکن است لازم باشد دندانی که موجب فشار یا فشرده‌شدن نامناسب در دندان‌ها یا فک‌ها می‌شود، کشیده شود. این روش معمولاً در مواردی که فضای کافی برای قرار گرفتن دندان‌ها و فک‌ها وجود ندارد یا برای ایجاد تراز درست در دندان‌ها و فک‌ها استفاده می‌شود.
4. استفاده از گارد برای تثبیت استخوان فک:  این روش شامل استفاده از گاردهای خاص است که کمک می‌کنند تا فک‌ها در جایگاه صحیح تراز شوند و مال اکلوژن بهبود یابد.

چگونه از بروز مال اکلوژن پیشگیری کنیم؟

بسیاری از موارد مال اکلوژن به عوامل ژنتیکی برمی‌گردند و جلوگیری از آن در این موارد ممکن نیست. اما همانطور که اشاره شد، در صورت بروز مشکلات بایت راهکارهای درمانی موجود است که می‌تواند بهبود وضعیت را بهبود بخشد.

مهم‌ترین نکته برای درمان اختلالات بایت ین است که با بهترین ارتودنتیست و دندانپزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید.  در پایان چنانچه شما هم از مشکل تراز و هماهنگ نبودن دندان های خود رنج می برید می توانید به مطب دکتر محمدعلی ناصری واقع در اصفهان ، چهارراه پلیس ، توحید جنوبی ، نبش کوچه کاویان ، ساختمان ژیوار ، طبقه اول ، واحد ۱۰۴ مراجعه نمایید.