ارتودنسی یکی از تخصص‌های دندانپزشکی است که با استفاده از آن می‌توان ناهنجاری‌های دهان و دندان را برطرف کرد و دندان‌هایی مرتب و صاف داشت. انجام ارتودنسی و مرتب کردن دندان‌ها اهمیت زیادی دارد زیرا در صورت انجام ندادن آن فرد با مشکلات زیادی از جمله پوسیدگی دندان‌ها روبرو می‌شود. اگر بخواهیم کامل تر به سؤال ارتودنسی چیست؟ پاسخ دهیم باید بگوییم: ارتودنسی یا Orthodontics یک تخصص دندانپزشکی است که با آن می‌توان ناهنجاری های دندان و فک را اصلاح کرد هم چنین با انجام آن در سنین کودکی از بسیاری از بی نظمی‌های دندان در بزرگسالی پیشگیری کرد. دکتر محمد علی ناصری، بهترین متخصص ارتودنسی در این مقاله قصد دارد درباره همه چیزهایی که برای انجام ارتودنسی یا سیم کشی دندان لازم است بدانید به شما اطلاعات خوبی بدهد.
انواع براکت ارتودنسی
برای انجام ارتودنسی بسته به شدت ناهنجاری دندان می‌توان از براکت‌های ثابت، متحرک و نامرئی استفاده کرد. در مواردی که شدت ناهنجاری شدید باشد و فرد به تغییرات اساسی برای مرتب کردن دندان‌هایش نیاز داشته باشد از براکت های ثابت استفاده می‌شود. ارتودنسی با براکت ثابت شامل: ارتودنسی لینگوال، دیمون، رنگی، سرامیکی وارتودنسی با براکت فلزی می‌شود. بریس‌های متحرک بیشتر برای ناهنجاری‌های خفیف تر کودکان استفاده می‌شود. ارتودنسی شفاف و ارتودنسی فانکشال از روش‌های ارتودنسی متحرک است. ارتودنسی متحرک را می‌توان در زمان های خاص مانندهنگام غذا خوردن درآورد. ارتودنسی نامرئی در مواردی که فرد تمایلی به دیده شدن براکت‌های ارتودنسی اش ندارد و شدت ناهنجاری دندان‌هایش زیاد نیست کاربرد دارد. از روش‌های ارتودنسی نامرئی می‌توان به ارتودنسی لینگوال، سرامیکی و شفاف اشاره کرد.
ناهنجاری‌های دهان و دندان
همان‌طور که در ابتدا اشاره شد ارتودنسی برای برطرف کردن ناهنجاری‌های دهان و دندان کاربرد دارد. ناهنجاری‌های دهان و دندان تأثیر بسیار بدی بر سلامت دندان‌های فرد دارد و اعتماد به نفس فرد را هنگام خندیدن ضعیف می‌کند. از ناهنجاری‌های دهان و دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اپن بایت
- کراس بایت
- اوربایت
- اورجت
- اصلاح میدلاین دندان
- آندربایت
- نامرتبی دندان‌ها
عوارض و مشکلات پس از ارتودنسی
پس از انجام ارتودنسی احتمال دارد فرد با عوارضی روبرو شود. از عوارض پس از ارتونسی می‌توان به: عفونت دهان، زخم شدن دهان، پوسیدگی دندان‌ها در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، فشار خون اشاره کرد. هم چنین پس از ارتودنسی ممکن است با مشکلاتی نظیر: شل شدن براکت ارتودنسی، درآمدن سیم ارتودنسی، بازگشت ارتودنسی مواجه شوید.
مراقبت‌های پس از ارتودنسی
پس از انجام ارتودنسی تا مدتی باید از نگهدارنده استفاده کرد تا نتیجه درمان ماندگارتر شود. علاوه بر این رژیم غذایی که در طول درمان و پس از آن دارید نیز تأثیر زیادی بر موفقیت آمیز بودن روند درمان و ماندگاری ارتودنسی دارد. رعایت کردن بعداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک و نخ دندان پس از ارتودنسی اهمیت زیادی دارد. در غیر این صورت نه تنها ارتودنسی موفقیت آمیز نخواهد بود بلکه دندان‌هایتان دچار پوسیدگی نیز می‌شود.
اثر ارتودنسی بر روی زیبایی
ارتودنسی علاوه بر اینکه بر روی مرتب کردن دندان‌ها تأثیرگذار است بروی افزایش زیبایی چهره و اعتماد به نفس فرد نیز تأثیرات بسیار خوبی دارد. زمانی که هماهنگی بین فک بالا و پایین شما اصلاح شود و دندان‌هایتان مرتب شود قطعا چهره زیباتری خواهید داشت. ارتودنسی بر روی فک، بینی، چانه، لاغری صورت و حتی نحوه حرف زدن شما نیز تأثیرگذار است.
ارتودنسی بزرگسالان
انجام ارتودنسی در سنین بزرگسالی هیچ گونه محدودیتی ندارد اما نسبت به کودکی نیاز به زمان و هزینه بیشتری دارد. ارتودنسی بزرگسالان دارای مراحل مختلفی است که برای انجام آن ابتدا باید مشاوره و معاینه انجام شود. مدت زمان ارتودنسی بزرگسالان برای هر فرد بسته به شرایط دندان‌هایش متفاوت است و می‌تواند بین یک تا سه سال طول بکشد.
ارتودنسی کودکان
با انجام ارتودنسی در سنین کودکی می‌توان از بسیاری از ناهنجاری‌های شدید دندانی پیشگیری کرد. اگر کودک شما مشکلاتی نظیر: عقب ماندگی فک، دندان اضافه، دندان از دست رفته، اختلالات فکی دندانی دارد با انجام ارتودنسی کودکان به راحتی می‌توانید با صرف هزینه کم‌تر مشکل وی را حل کرده تا در بزرگسالی نیازی به پرداخت هزینه سنگین برای ارتودنسی کودکان نداشته باشد. ارتودنسی متحرک و فضانگهدارها نقش مهمی در ارتودنسی کودکان دارند.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
در مورد بهترین زمان ارتودنسی توصیه می‌شود پس از اینکه متوجه هر گونه ناهنجاری فک و دندان در کودک خود شدید او را در اولین فرصت نزد متخصص ارتودنسی ببرید. گاهی والدین تصور می کنند در سن خیلی پایین نیازی به بردن کودک به دندانپزشکی نیست؛ در صورتی که این تصور غلط است. با مراجعه به موقع کودک حتی در سن زیر ۸ سالگی، می‌توان وی را برای درمان ارتودنسی پیشگیرانه و حساب شده آماده کرد. همان طور که اشاره شد در بزرگسالی نیز می‌توان به نتایج دلخواه از ارتودنسی رسید اما نیاز به زمان و هزینه بیشتری دارد.
ارتودنسی چقدر طول می‌کشد؟
نوع ناهنجاری دندان‌ها و براکتی که برای مرتب کردن دندان‌هایتان انتخاب می‌کنید تعیین کننده مدت زمان ارتودنسی است. در شرایطی که بیمار علاوه بر مشکلات دندان، مشکلات فکی نیز داشته باشد باید یک سال و نیم برای مشکلات فکی و یک سال و نیم برای مشکلات دندانی وقت بگذارد. اگر بیمار مشکلات فکی نداشته باشد کل روال درمان ارتودنسی نهایتا یک سال و نیم طول می‌کشد. در بین مراحل ارتودنسی، گذاشتن سیم و براکت‌های ارتودنسی بر روی دندان نهایتا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
چرا ارتودنسی؟
اکثرا تعداد زیادی از افراد دارای دندان های به هم ریخته ونامنظمی هستند که ارتودنسی موجب صاف شدن و حرکت دندان ها به بهترین صورت می شود. حرکت داندان ها باعث بهبود ظاهر آن ها می شود و تمییز کردن آن ها بسیار راحت تر می شود. برخی از افراد دارای دندان های فوقانی و رو به جلو هستند که به نظر ناخوشایند می رسد که احتمال آسیب دیدگی این دندان های برجسته بسیار زیاد می باشد. با انجام ارتودنسی توسط یک متخصص ارتودنسی خوب می توان آن ها را جابه جا کرد و به جای خود بازگرداند. همچنین در مواقعی که فک بالایی و پایینی در جای مناسب خود قرار نمی گیرند موجب اسیب دیدن دندان می شود. دندان‌های نامرتب علاوه بر ظاهر بد درصورتی که به آن توجه نشود، علاوه بر پوسیدگی که به آن اشاره شد فرد را دچار مشکلات زیر می‌کند:
- میگرن و سردرد شدید
- ایجاد مشکل در لثه
- سخت جویدن غذا همراه با درد
- درد پشت گردن و شانه
- مشکلات ظاهری و پایین آمدن اعتماد به نفس
- مشکلات گوارشی ناشی از بد جویدن غذا
- مشکلات TMJ
مراحل انجام ارتودنسی
برای انجام ارتودنسی باید ابتدا متخصص ارتودنسی مشکلات فک و دندان‌های بیمار را تشخیص دهد. سپس قالبگیری از فک و دندان‌ها انجام می‌شود. در صورت نیاز باید عکس رادیولوژی نیز از دندان‌هایتان بگیرید. پس از معاینه و بررسی روش‌های مختلف ارتودنسی، درمان و روند براکت گذاری آغاز می‌شود. پس از کار گذاشتن براکت‌ها باید در فواصل زمانی که متخصص ارتودنسی تعیین می‌کند به کلینیک وی مراجعه کنید. پس از تمام شدن دوره و خارج کردن براکت‌ها بهتر است تا مدتی از نگهدارنده استفاده کنید تا از بازگشت ارتودنسی جلوگیری کنید.
قیمت ارتودنسی
اگر به دنبال قیمت مشخصی برای ارتودنسی هستید باید گفت قیمت ثابتی برای ارتودنسی وجود ندارد زیرا هر متخصص ارتودنسی نرخ متفاوتی دارد و شرایط و شدت ناهنجاری‌های هر فرد نیز متفاوت است. برای اطلاع از قیمت باید متخصص ارتودنسی در جلسه مشاوره وضعیت دندان‌هایتان را ابتدا بررسی کند سپس قیمت تقریبی و مدت زمانی که لازم است از براکت استفاده کنید را به شما خواهد گفت.
