بسیاری از پدر و مادران که به متخصصین ارتودنسی جهت معاینه وضعیت فک کودکشان مراجعه می‌کنند بسیار نگران حالت‌های فک و دندان کودکشان هستند به همین دلیل بسیار برایشان سوال پیش می‌آید که دلایل بروز مال‌اکلوژن چیست؟ علائم مال‌اکلوژن چیست؟ متأسفانه، برخی از پدر و مادرها دررابطه‌با مشکلات فک و دندان اطلاعی ندارند به همین علت کودک در سنین بزرگسالی دچار مشکلات بسیار از جمله چهرهٔ بد فرم می‌شود و علاوه‌برآن به‌سلامتی نیز صدمه وارد می‌کند. به همین علت قصد داریم شما را با انواع حالات فک دندان آشنا کنیم.
مال‌اکلوژن (Mal Occlusion) چیست؟
شاید موقع مراجعه به ارتودنسیت واژه مال‌اکلوژن را بسیار شنیده باشید و برایتان سؤال پیش‌آمده که مال‌اکلوژن چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت مال‌اکلوژن ترکیب دو واژهٔ مال (Mal) و اکلوژن (Occlusion) است. این واژه برای دندان‌های نامرتب که ممکن است باعث مشکلاتی چون آندربایت، کراس، اوربایت و غیره شود به کار می‌رود. همانطور که می‌دانید ناهنجاری و طرز قرارگیری نادرست دندان‌ها باعث بروز مشکلاتی در جویدن، گازگرفتن، گفتار و غیره می‌شود.
به گفتهٔ ویکی‌پدیا
در ارتودنسی، مال‌اکلوژن یک ناهماهنگی یا ارتباط نادرست بین دندان‌های قوس‌های دندانی بالا و پایین است که هنگام نزدیک‌شدن فک‌ها به یکدیگر نزدیک می‌شوند. اصطلاح انگلیسی‌زبان از سال ۱۸۶۴ شروع می‌شود. ادوارد آنگل (۱۸۵۵-۱۹۳۰)، “پدر ارتودنسی مدرن”، آن را رایج کرد. کلمه “مال‌اکلوژن” از اکلوژن گرفته شده است و به نحوه برخورد دندان‌های مقابل اشاره دارد (مال(mal) + اکلوژن (occlusion) = “بستن نادرست” (incorrect closure)) .
انواع حالت های فک و دندان (مال‌اکلوژن)
مال الکلوژن در کودکان به اشکال مختلفی نظیر مال اکلوژن کلاس یک، دو و سه بروز می‌دهد، حال با مراجعه به ارتودنسیت می‌توان متوجه که مال اکلوژن کودک از کدام نوع است، در ادامه قصد داریم تا انواع حالت‌های فک و دندان را بررسی کنیم که به شرح ذیل هستند:
مال‌اکلوژن کلاس یک (Class 1 Malocclusion) :
یکی از رایج‌ترین انواع حالت ها و ناهنجاری‌هایی فک و دندان، مال‌اکلوژن کلاس یک است. این نوع مشکل به صورتی است که دندان‌های فک بالای بیمار با دندان‌های فک پایین هم‌پوشانی دارند. خوشبختانه در این نوع مال‌اکلوژن خوشبختانه نامرتبی دندان‌ها شدید نیست و بایت حالت متعادل دارد. اما در برخی موارد ممکن است دندان‌های بیمار بافاصله و یا شلوغ باشند، یک دندان زیر دندان دیگر رشد کند و یا تاج دندان رشد بیش از حد داشته باشد.
مال‌اکلوژن کلاس یک، سه نوع وجود دارد که در ادامه هریک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم و عبارتاند از:
- دندان‌ها متمایل به سمت زبان هستند.
- دندان‌های پایین به سمت زبان تمایل دارند و دندان‌های بالا نیز بیرون آمده‌اند.
- دندان‌های بالا به سمت زبان بوده و شلوغ هستند.
مال‌اکلوژن کلاس ۲ (Class 2 Malocclusion) یکی از حالت های فک و دندان
یکی از انواع مال‌اکلوژن‌ها که ناهنجاری فک و دندان در آن بسیار زیاد است، کلاس ۲ است و به نام‌های اوربایت و یا رترو گناتیسم (Retrognathism) نیز شناخته شده است. این مشکل اغلب در افرادی رخ می‌دهد که فک کوچک دارند، دندان‌های پایین از حالت عقب‌تر است و یا دندان‌های بالا از حد معمول جلوتر هستند. در مال‌اکلوژن کلاس ۲ فک پایین بیش از حد عقب و یا فک بالا بیش از حد جلو است و اگر فرد در حالت نیم‌رخ قرار گیرد معمولاً صورت به حالت محدب است.
به گفتهٔ دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان
اگر بیمار از همان کودکی تحت درمان قرار گیرد ناهنجاری فک و صورت با کمک وسیله‌های ارتودنسی (ارتودنسی ثابت و متحرک) قابل‌درمان است، اما اگر فرد در سنین بزرگسالی جهت درمان به متخصص مراجعه کند تنها راه چاره جراحی ارتو سر جری (ترکیب ارتودنسی و جراحی) است.
جهت اطلاعات بیشتر لطفا مقاله ارتودنسی پیشگیری را مطالعه نمایید.
مال‌اکلوژن کلاس ۳ (Class 3 Malocclusion)
یکی از انواع حالات فک و دندان مال‌اکلوژن کلاس ۳ یا پروگناتیسم است و معمولاً افرادی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند که آندربایت شدید داشته باشند. در این کلاس فک و دندان‌های پایین بیش از حد معمول جلوتر از دندان‌ها و فک بالا هستند. این مشکل موجب عوارضی چون دندان‌های به‌هم‌ریخته، لمس بافت لثه دندان‌های بالا توسط دندان‌های پایین می‌شود.
انواع حالات فک و دندان در مال‌اکلوژن کلاس ۳ به سه دسته تقسیم می‌شود که به شرح ذیل است:
- زاویهٔ دندان‌های جلویی فک پایین به سمت زبان است.
- قوس دندان‌ها غیرطبیعی است.
- قوس دندان‌ها غیرطبیعی و زاویهٔ دندان به سمت زبان است.
دسته بندی حالات فک و دندان و مال اکلوژن
علاوه بر موارد گفته شده در بالا، مال‌اکلوژن‌ها انواع دیگری دارند که در ادامه به آن اشاره و هریک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم و عبارتند از:
ازدحام (Overcrowding)
ازدحام دندان یکی از مشکلات در بین بیماران مال‌اکلوژن است. گاهی اوقات دندان‌ها کج شده و یا هم‌پوشانی دارند و در نتیجه موجب کمبود فضا می‌شوند.
فاصله (Spacing)
فاصله زیاد یا کم‌بین دندان‌ها یکی از دیگر انواع حالات مال‌اکلوژن است. فاصلهٔ بین دندان‌ها ممکن است باعث بروز مشکلاتی در روند رشد دندان‌های دائمی شود.
اپن بایت (Openbite)
در این مشکل دندان‌های بالا و پایین روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند، به همین علت روزنه‌ای تشکیل می‌شود که داخل دهان فرد مشخص است و به‌گونه‌ای می‌رسد که انگار دهان فرد باز است.
اورجت (Overjet)
در این مشکل برخلاف اوربایت، دندان‌های بالا جلوتر دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند، به‌گونه‌ای که دندان‌های دو فک به‌درستی روهم قرار نمی‌گیرند. این مشکل علاوه بر تأثیر در زیبایی چهره باعث بروز مشکلاتی چون جویدن، نوشیدن، گاززدن، قرارنگرفتن لب‌ها روی یکدیگر، گازگرفتگی مداوم گونه و لب و گفتار می‌شود.
اوربایت(Overbite)
یکی از حالات انواع حالات فک و دندان، اوربایت است، در این مشکل فک بالا به‌درستی در جهت فک پایین قرار ندارد، به همین علت دندان‌های فک بالا دندان‌های فک پایین را می‌پوشانند. این مشکل در اثر عواملی چون ژنتیک، ضربه و عادات نادرست جویدن رخ می‌دهد.
آندربایت (Overbite)
یکی دیگر از مشکلات و ناهنجاری‌های فک و دندان، آندربایت است. در این مشکل دندان‌های پایین جلوتر از دندان‌های بالا قرار گرفته‌اند، این مشکل با نام کراس بایت نیز در بین پزشکان شناخته شده است.
کراس (Crossbite)
افرادی که دچار مشکل کراس بایت هستند، دندان‌های فک پایین آنان با دندان‌های فک بالا در یک راستا قرار ندارد. این مشکل معمولاً در اثر ژنتیک رخ می‌دهد، اما برخی کودکان نیز دندان‌های دائمی‌شان قبل از افتادن دندان‌های شیری رشد می‌کند که در نتیجه نامرتبی دندان‌ها را به همراه دارد.
دیاستما (Diastema)
افرادی که دچار دیاستما هستند دندان‌های جلویی آن‌ها معمولاً بیش از ۰٫۵ میلی‌متر با یکدیگر فاصله دارند، البته لازم به ذکر است این مشکل ممکن در دندان‌های عقبی نیز رخ دهد.
دندان‌های ازدست‌رفته(Missing tooth)
این مشکل با نام هیبدونیتا(hypdontia) نیز شناخته شده است و ممکن است در اثر عواملی چون ضربه و رشد نامناسب دندان‌ها بروز دهد.
دلایل بروز مال‌اکلوژن
در مطالب بالا به دسته‌بندی انواع حالت های فک و دندان و مال‌اکلوژن‌ها اشاره کردیم، اما بروز انواع مال‌اکلوژن دلایل مختلفی دارد و تنها یکی از دلایل آن ژنتیک است و گاهی اوقات این مشکل در اثر عادات نادرست که موجب ایجاد ناهنجاری در فک و دندان می‌شود رخ می‌دهد. به‌عنوان‌مثال در برخی از کودکان فضای یا کم زیاد جهت رشد دندان باعث به‌هم‌ریختگی دندان‌ها می‌شود.
از دیگرعوامل بروز مال‌اکلوژن عبارتاند از:
- ازدست‌دادن دندان
- استفاده طولانی‌مدت از پستانک
- مکیدن شست
- شکاف کام و لب
- صدمات و تروما
- تومورها در دهان
- با شیشه خوراندن
- دندان نهفته
- عدم مراقبت از دهان
- راه هوایی در اثر بزرگ‌شدن آدنوئید یا آلرژی مسدود شده است
علائم مال‌اکلوژن
مال‌اکلوژن‌ها انواع مختلفی دارند و علائم ممکن است بر اساس میزان شدت مال‌اکلوژن، خفیف، متوسط و شدید باشند و شایع‌ترین علامت مال‌اکلوژن نیز ظاهر فرد است؛ اما به‌طورکلی موارد دیگری وجود دارند که باتوجه‌به آن می‌توان تشخیص داد که آیا فرد دچار مال‌اکلوژن است یا خیر که عبارتاند از:
- نامرتبی دندان‌ها
- ناراحتی هنگام گازگرفتن یا جویدن غذا
- مشکلات گفتاری
- مشکل در تنفس از راه دهان
- گازگرفتن مکرر زبان یا گونه‌ها
- تغییر در ساختار صورت
عوامل مؤثر در زمان درمان مال‌اکلوژن
درمان مال‌اکلوژن و اصلاح نامرتبی دندان‌ها ممکن است کمی طول بکشد، اما به‌طورکلی نمی‌توان برای تمامی افراد یک‌زمان مشخص تعیین کرد و بر اساس مواردی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم زمان درمان مال‌اکلوژن و انواع حالت های فک و دندان برای تمامی افراد متفاوت است که عبارتاند از:
- شدت مشکل
- مقدار اتاق موجود در دهان
- فاصله دندان‌ها باید جابه‌جا شوند.
- سلامت دندان‌ها، لثه‌ها و استخوان پشتیبان
- دستورالعمل‌ها چقدر دقیق دنبال می‌شوند.
آیا می‌توان از مال‌اکلوژن جلوگیری کرد؟
اغلب، مال‌اکلوژن‌ها در اثر ژنتیک هستند؛ اما همانطور که گفتیم ممکن است در اثر عادات نادرست نیز رخ دهند، به طور مثال اگر کودکتان بسیار انگشتش را می‌مکد او را از آن کار منصرف کنید، یا اگر دندانی را از دست دادید سریعاً جای خالی آن را با ایمپلنت و یا روش‌های دیگر جایگزین دندان پر کنید.
آیا حالت‌های فک و دندان می‌تواند بر سلامت کلی تأثیر بگذارد؟
درصورتی‌که ناهنجاری دندان و فک درمان نشود می‌تواند مشکلات جدی را به همراه داشته باشد که شامل پوسیدگی دندان، ازدست‌دادن دندان، ابتلا به بیماری لثه، مشکل در جویدن و نوشیدن، مشکل در صحبت‌کردن، آسیب مینای دندان، کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود.
به گفته دکتر محمد ناصری
مال‌اکلوژن درصورتی‌که درمان نشود بر سلامت روان و اعتمادبه‌نفس اثر منفی می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که مال‌اکلوژن و عزت‌نفس با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند و افرادی که مال‌اکلوژن خود را درمان نکرده‌اند از برقراری ارتباط با افراد دوری می‌کند و نسبت به‌ظاهر خود حس خوبی ندارند.
آیا دندان‌قروچه (براکسیسم) باعث مال‌اکلوژن می‌شود؟
بسیاری از افراد که متأسفانه دندان‌قروچه دارند این سال برایشان پیش می‌آید که آیا دندان‌قروچه باعث مال‌اکلوژن می‌شود؟ در جواب این سال باید گفت بله دندان‌قروچه که اصطلاح علمی آن براکسیسم است در اثر اتفاقاتی چون استرس، ناراحتی و غیره به وجود می‌آیند و یکی از عادات بسیار خطرناک است که باعث بروز مال‌اکلوژن می‌شود.
آیا مال‌اکلوژن می‌تواند باعث اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود؟
یکی از عوارضی که مال‌اکلوژن به همراه دارد، اختلالات مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) است، در این مشکل مفاصل فک و ماهیچه‌ها و رباط‌های اطراف تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
راه‌های درمان مال‌اکلوژن ارتودنسی
همانطور که در بالا اشاره کردیم نباید نسبت به انواع حالت های فک و دندان بی‌توجه بود و بهتر است از همان زمان کودکی بیماز تحت درمان قرار بگیرد. امروزه به لطف علم راه‌های بسیاری جهت برطرف کردن راه های درمان مال‌اکلوژن وجود دارد که درادامه قصد داریم آن‌ها را بررسی کنیم و عبارتاند از:
بریس‌ها (Braces)
بریس هایکی از مطمئن‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌هایی است که پزشکان جهت اصلاح انواع حالات فک و دندان و رفع مال‌اکلوژن استفاده می‌کنند. برخی اوقات پزشکان پس از معاینه کودک و یا نوجوان به والدین توصیه می‌کنند که لازم است یا چند دندان فرزندشان کشیده شود.بریس ها باعث صافی دندان می شوند و لبخند را زیبا و دندان را ثابت می کنند. انواع بریس های مورد استفاده در رفع مال اکلوژن شامل بریس های فلزی، سرامیکی و لینگوال (lingua) می شود و اینکه متخصص ارتودنسی از چه نوع بریسی استفاده کند به میزان شدت مال اکلوژن بستگی دارد.
دستگاه‌های متحرک(Removable Devices like Retainers)
روشی دیگر که برای درمان مال‌اکلوژن کاربرد دارد، دستگاه‌های ارتودنسی متحرک هستند و به دلیل سهولت، در بین افراد مبتلا به مال‌اکلوژن بسیار محبوب‌اند. از دستگاه ارتودنسی متحرک که در درمان مال‌اکلوژن استفاده می‌شوند می‌توان به نگهدارنده و هدگیر اشاره کرد. زمان درمان در این روش به‌شدت مال‌اکلوژن بستگی دارد و امری طبیعی است که هرچه میزان مال‌اکلوژن بیشتر باشد به زمان زیادتری برای درمان نیاز است.
اینویزیلاین (Invisalign)
یکی از روش‌های بسیار خوبی که برای درمان مال‌اکلوژن وجود دارد، اینویزیلاین است. این روش قادر است تا انواع حالات فک و دندان مانند کراس بایت، اوربایت و غیره را درمان کند. دستگاهی که در این روش جهت درمان به کار گرفته می‌شود یک سینی تراز پلاستیکی شفاف است که دیده نمی‌شود. نحوهٔ استفاده از این دستگاه نیز به این صورت است که فرد باید در روز به مدت ۲۰ تا ۲۲ ساعت از آن استفاده کند. به دندان‌ها در آن زمان فشار وارد می‌شود و موجب تراز مناسب دندان‌ها می‌گردد.
هزینه درمان مال‌اکلوژن و انواع حالت های فک و دندان در اصفهان
هزینهٔ درمان حالت‌های فک و دندان و مال‌اکلوژن یکی از مسائل بسیار مهم است که بسیاری از افراد قبل از شروع درمان از ما می‌پرسند. هزینهٔ درمان به نوع مال‌اکلوژن بستگی دارد و هرچه شدت مال‌اکلوژن شدیدتر باشد، درمان زمان بیشتری نیاز دارد و در نتیجه هزینهٔ آن نیز بیشتر است. اما به‌طورکلی هزینهٔ درمان مال‌اکلوژن به یک سری عوامل بستگی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره و عبارتاند از:
- نوع ارتودنسی(متحرک، ثابت و یا نامرئی)
- بیمه
- شهر و استان موردنظر
- تخصص جراح
- زمان موردنیاز درمان
- هزینه‌های جانبی مانند عکس‌برداری
شما می توانید در مطب دکتر محمد علی ناصری ارتودنسی اقساطی انجام دهید.
هزینه درمان مال‌اکلوژن ارتودنسی در اصفهان با بیمه چگونه است؟
همانطور که می‌دانید هزینه درمان دندانپزشکی و ارتودنسی امروزه بسیار زیاد است و برخی از پدر و مادرها از ما می‌پرسند که هزینه درمان مال‌اکلوژن در اصفهان با بیمه چگونه است؟ در جواب این سؤال باید گفت تقبل هزینه درمان مال‌اکلوژن توسط بیمه به نوع بیمه‌ای که شما تحت پوشش آن هستید بستگی دارد، برخی از بیمه‌ها مقداری از هزینه را پرداخت می‌کنند و برخی نیز کل هزینهٔ درمان مال‌اکلوژن را تقبل می‌کنند و این درمان به‌صورت رایگان برای فرد انجام می‌شود.
آیا لازم است انواع حالت های فک و دندان درمان شوند؟
در این مقاله به انواع حالت های فک و دندان اشاره کردیم که بیشتر آن‌ها در اثر ژنتیک و عادات نامناسب اتفاق می‌افتند، لازم به ذکر است که اگر نسبت به درمان آن سریعاً اقدام نکنید ممکن است در آینده با مشکلاتی چون جویدن، صحبت‌کردن و غیره مواجه می‌شوید، همچنین اگر برای درمان مال‌اکلوژن پدر و مادر از همان زمان کودکی اقدام کنند در بسیاری از موارد مشکل با ارتودنسی برطرف می‌شود.
در صورت معاینه و استعلام قیمت ارتودنسی در سال ۱۴۰۲ توسط دکتر محمد ناصری می‌توانید با شماره‌تلفن‌های ۳۱۳۱۳۸۴۴-۰۳۱ و ۳۱۳۱۳۸۴۵-۰۳۱ تماس بگیرید یا مطب ایشان به آدرس اصفهان، چهارراه پلیس، توحید جنوبی، نبش کوچه کاویان، ساختمان ژیوار، طبقه اول، واحد ۱۰۴ مراجعه کنید. لطفاً قبل از مراجعه حضوری حتماً نوبت رزرو کنید.
