برخی بیماران به دلیل این که ناهنجاری‌های دندانشان شدتش زیاد نیست می خواهند تنها چند دندان خود را ارتودنسی کنند که در این جا بحث ارتودنسی تیکه ای یا چند دندان مطرح می شود. دکتر محمد علی ناصری متخصص ارتودنسی در این مقاله قصد دارد شما را با ارتودنسی تکه ای یا چند دندان آشنا کند.
اهمیت و ضرورت ارتودنسی تکه‌ای
فرض کنید ۲ الی ۳ دندان کج در دهان خود دارید. در ایده آل ترین حالت ممکن این دندان‌ها تنها در یک فک و کنارهم قرار دهند. در این شرایط متخصص ارتودنسی می‌تواند با نگهدارنده دندان‌های کج شما را مرتب کند.
مناسب بودن نگهدارنده برای درمان و مرتب کردن به شرایط زیر بستگی دارد:
- شدت انحراف دندان‌ها
- سن بیمار
- شیب دندان‌ها
- وضعیت فک ها
- میزان شلوغی دندان‌ها
- وضعیت رادیوگرافی بیمار
در مواردی که کج بودن دندان‌ها در ظاهر مشخص نیست شاید فکر کنید انجام ارتودنسی تکه ای ضرورتی ندارد، اما مرتب کردن دندان‌ها در هر شرایطی لازم است. اولین مرحله هضم غذا جویدن آن است. اگر دندان‌های شما کج باشد قادر نخواهید بود غذا رابه خوبی بجوید، بنابراین غذا به صورت تکه های بزرگ وارد معده شما می شود و مشکلات گوارشی پیدا می‌کنید.
دلیل دیگر ضرورت انجام ارتودنسی چند دندان فشار وارد شدن به دندان‌های کناری است. زمانی که یکی از دندان‌ها کج باشد به دندان‌های کناری نیز فشار وارد می‌شود، درنتیجه دندان‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند. علاوه بر دندان‌های کناری، خود دندان کج نیز پس از مدتی پوسیده می شود. حتی اگر دندان کج شما در انتهای فک قرار دارد و مشخص نیست توصیه می‌شود حتما برای درمان اقدام کنید.
روند درمان ارتودنسی تکه ای
برای انجام ارتودنسی متخصص ارتودنسی ابتدا وضعیت فک و دندان‌های بیمار را با عکس برداری بررسی می‌کند تا مشخص شود انجام ارتودنسی تیکه ای برای بیمار مناسب است یاخیر؟ پس از بررسی شرایط بیمار و شدت کج بودن دندان‌ها یکی از متدهای زیر را برای انجام ارتودنسی چند دندان انتخاب می‌کند.
ارتودنسی چند دندان به روش معمول
در این روش متخصص ارتودنسی براکت‌ها را بر روی دندان بیمار نصب می کند و در همان بازه زمانی ارتودنسی کامل که بین یک و نیم تا دو سال است درمان را انجام می‌دهد. برای انجام ارتودنسی چند دندان، تعداد دندان‌هایی که به ارتودنسی نیاز دارند باید به قدری باشد که طول سیمی که روی آن قرار می‌گیرد، توانایی وارد کردن فشار لازم برای جابه جا شدن و اصلاح وضعیت دندان‌ها را داشته باشد. در شرایطی که تنها دندان‌های جلو به ارتودنسی نیاز داشته باشند می‌توان دندان‌های عقب را آزاد گذاشت تا ارتودنسی به صورت تیکه ای روی دندان‌های جلو انجام شود.
ارتودنسی چند دندان در شش ماه
در حالتی که دندان‌های بیمار انحراف زیادی ندارند به طور مثال تنها دو دندان جلویی کمی کج هستند، متخصص ارتودنسی برای درمان از ارتودنسی شش ماهه استفاده می کند. البته این بازه زمانی به طور میانگین است و ممکن است در برخی بیماران کم‌تر و برخی دیگر بیشتر طول بکشد.
ارتودنسی چند دندان به صورت پشت دندانی
اگر نمی‌خواهید براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی‌تان مشخص باشد می‌توانید از ارتودنسی پشت دندانی یا لینگوال استفاده کنید. برای مشخص نبودن براکت‌های ارتودنسی از ارتودنسی نامرئی نیز می‌توانید استفاده کنید.
ارتودنسی تیکه ای فک بالا
اگر دندان‌های فک پایین شما مرتب هستند و تنها دندان‌های فک بالا نیاز به مرتب شدن دارند، متخصص ارتودنسی ابتدا شرایط دندان‌ها و فک‌ها را بررسی می‌کند. در صورتی که برای انجام ارتودنسی تکه‌ای در فک بالا احتیاج به نیرو گرفتن از دندان‌های فک پایین نباشد می‌توان از ارتودنسی تیکه ای استفاده کرد. در شرایطی که لازم است هماهنگی با کش‌های ارتودنسی انجام شود تا دندان‌های فک بالا و پایین روی هم قرار گیرند نمی توان از ارتودنسی تکه ای استفاده کرد. در این وضعیت دندان‌های هر دو فک نیاز دارند براکت داشته باشند.
ارتودنسی تیکه ای فک پایین
برای انجام ارتودنسی تکه ای فک پایین، متخصص ارتودنسی ابتدا شرایط دندان‌ها را بررسی می‌کند. پس از بررسی شرایط تعیین می‌کند آیا انجام ارتودنسی تکه ای فک پایین برای بیمار امکان پذیر است؟ نکته ای که در این روش باید به آن توجه داشت این است که دندان‌های فک بالا روی دندان‌های فک پایین قرار می گیرند. هنگام غذا خوردن به دندان‌های فک پایین ضربه وارد می‌شود. بنابراین در فک پایین براکت‌ها باید به گونه ای نصب شوند که در معرض ضربه و فشار قرار نگیرند.
چنان چه پس از ارتودنسی ثابت برای هماهنگ شدن دندان ها لازم است، دندان‌های هر دو فک با کش روی هم قرار گیرند استفاده از درمان ارتودنسی تکه ای فک پایین امکان پذیر نیست.
ارتودنسی تیکه ای دو دندان جلویی حالت خرگوشی
انجام ارتودنسی تیکه ای تنها برای دو دندان با ارتودنسی ثابت امکان پذیر نیست، زیرا سیم کوتاهی که تنها دو دندان را در برمی‌گیرد نمی تواند دندان‌ها را مرتب کند. اگر دو دندان جلویی تان حالت خرگوشی دارد متخصص ارتودنسی با کمک گرفتن از سایر دندان‌ها و نصب براکت روی آن‌ها دو دندان خرگوشی را مرتب می‌کند.
آیا انجام ارتودنسی تکه ای امکان پذیر است؟
برخی از افراد تصور می کنند انجام ارتودنسی تنها در شرایطی که تمامی دندان‌ها مشکل دارند امکان پذیر است، درصورتی که این تصور اشتباه است ارتودنسی را می توان تنها برای چند دندان به صورت تیکه ای انجام داد.
مشکلات ناشی از چند دندان مشکل دار
شاید فکر کنید نامرتب بودن تنها چند دندان مشکلی برای فرد به وجود نمی آورد اما همان طور که اشاره شد کج بودن تنها یک دندان می تواند فرد را دچار مشکل کند. در علم دندانپزشکی وجود ناهنجاری تنها برای یک دندان اهمیت زیادی دارد و باعث آسیب دیدن سایر دندان‌های بیمار می شود. مشکل داشتن دندان‌ها فرد را دچار عوارضی می‌کند. در ادامه این مشکلاتی که در صورت نامرتب بودن دندان‌ها برای فرد ایجاد می‌شود را به ترتیب نام می‌بریم:
تحمیل فشار به دندان‌های مجاور: کج بودن تنها یک دندان، به دندان‌های مجاور فشار وارد می‌کند و باعث گیر گردن مواد غذایی و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
مشکل در هضم غذا: کج بودن دندان‌ها می‌تواند اکلوژن فرد را به کلی تغییر دهد و او را با مشکلات زیادی مواجه کند. در صورتی که جویدن غذا به خوبی انجام نشود فرد دچار مشکلات گوارشی می‌شود.
ساییدگی فک بیمار: وجود ناهنجاری در دندان‌ها و مال اکلوژن بر روی فک بیمار اثر می گذارد و با گذشت زمان باعث ساییدگی فک وی می‌شود.
