یکی از مراحل درمان که از اهمیت بالایی برخوردار و تا حد زیادی به توجه بیمار بستگی دارد، استفاده از کش ارتودنسی است که بایستی در زمان مقرر و مطابق دستورالعمل آموزش داده شده توسط ارتودنسیت انجام شود، شاید با توجه به صحبت قبل این سؤال در ذهنتان نقش بسته باشد که چرا این مرحله به بیمار بستگی دارد؟ در این مرحله بایستی بیمار مطابق دستور العمل دندانپزشک به صورت روزانه از این کش ها استفاده کرده و آن ها را در موعد مقرر نیز تعویض کند تا از حرکت دندان ها جلوگیری شود.
حال سوالاتی که بسیاری از بیماران متخصصین ارتودنسی درمورد کش‌ها می پرسند عبارتند از:
الاستیک ارتودنسی(orthodontic Elastic) چیست؟
کاربرد کش ارتودنسی چیست؟
جنس کش ارتودنسی از چیست؟
قیمت کش ارتودنسی چقدر است؟
انواع الاستیک ارتودنسی کدام‌اند؟
الاستیک ارتودنسی(orthodontic Elastic) چیست؟
کش ارتودنسی که از آن با نام الاستیک ارتودنسی، بند ارتودنسی و یا الاستیک دندانی نیز یاد می‌شود نوعی بند است که از جنس لاتکس ساخته می‌شود و در درمان ارتودنسی جهت جابه‌جایی دندان‌ها کاربرد دارد و به‌قرار گیری دندان در موقعیت نرمال کمک می‌کند.
این کش‌ها در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف موجود هستند و به ارتودنسی متصل می‌شوند، این نوع کش‌ها با عمل فشار و کشیدگی که به دندان وارد می‌کنند باعث قرارگیری دندان در موقعیت مطلوب می‌شوند، حال اگر به‌درستی استفاده نشوند عوارضی نظیر درد، شکستگی و یا خراش را به همراه دارند.
به گفته ویکی‌پدیا
الاستیک ها نوارهای لاستیکی هستند که اغلب در زمینه ارتودنسی برای اصلاح انواع مختلف مال اکلوژن استفاده می شوند. پوشیدن الاستیک توسط متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک در درمان ارتودنسی تجویز می شود. طول عمر پوشیدن الاستیک ممکن است از دو هفته تا چند ماه متفاوت باشد. پوشیدن الاستیک را می توان از ۱۲ تا ۲۳ ساعت در روز، در طول شب یا در طول روز بسته به نیاز هر مال اکلوژن، پوشید. انواع مختلف الاستیک ها ممکن است نیروهای متفاوتی را روی دندان ها ایجاد کنند. بنابراین، استفاده از الاستیک با نیروهای خاص در دستیابی به یک انسداد ارتودنسی خوب حیاتی است.
کاربرد کش ارتودنسی چیست؟
الاستیک ارتودنسی یا همان کش ارتودنسی یک از ابزارآلات مهم در ارتودنسی است که فواید و کاربردهای بسیاری دارد و از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کش ارتودنسی باعث فشار و کشیدگی به دندان‌ها شده و آن را در موقعیت مطلوب قرار می‌دهد.
- از دیگر کاربردهای الاستیک ارتودنسی بستن فضای خالی بین دندان‌ها است، به این صورت که در بین دندان‌ها قرار گرفته و با اعمال فشار بر روی دندان‌ها موجب نزدیکی دندان‌ها به یکدیگر می‌شود.
- الاستیک ارتودنسی موجب بهبود مکان قرارگیری فک‌ها می‌شود.
- الاستیک ارتودنسی برای کنترل فشاردهنده‌های جلویی به کار می‌رود؛ مثلاً در برخی موارد دندان‌های جلویی بیش از حد جلوآمده‌اند و کش‌های ارتودنسی در این مواقع کاربرد دارند.
- باعث بهبود تعامل فکین و دندان می‌شود.
جنس کش ارتودنسی از چیست؟
کش‌های ارتودنسی اغلب از سیلیکون ساخته شده و قابلیت انعطاف و کشسانی بالایی دارند، همچنین برای استفاده در درمان ارتودنسی محکم بوده و به‌راحتی قابل‌استفاده هستند، تنوع رنگ‌بندی این نوع کش‌ها بالا است و بیماران عزیز بر اساس سلیقه می‌توانند یکی از رنگ‌ها را انتخاب کنند. این نوع کش‌ها قابلیت ضدباکتریایی داشته و به همین علت مشکلی برای سلامت دندان‌ها ایجاد نمی‌کنند.
انواع الاستیک ارتودنسی کدام‌اند؟
الاستیک‌های ارتودنسی در انواع مختلف تولید می‌شوند هک هر کدام کاربردهای مختلفی دارند، ما در ادامه قصد داریم پرکاربردترین این الاستیک‌ها را که O-Ring، رابرند، مثلثی، کلاس یک، دو و سه و جعبه‌ای است را بررسی کنیم که به صورت ذیل است:
- کش ارتودنسی O-Ring: این نوع‌ها در رنگ‌بندی‌های متنوع در بازار موجود است و دندانپزشک جهت حفظ شیار موجود در براکت آن را دور سیم‌ها می‌پیچد.
- کش ارتودنسی رابرند: ای نوع کش‌ها همانند نوع O-Ring در رنگ‌بندی‌های متنوع موجود است با این تفاوت اندازه آن کمی بزرگ‌تر بوده و جهت اصلاح بایت و اعمال فشار به فک استفاده می‌شوند.
- کش ارتودنسی مثلثی: این نوع کش جهت جلو یا عقب بردن دندان‌ها کاربرد و طریق نصب آن‌ها نیز به این شکل است که از دندان نیش فک بالا به دندان آسیا و سپس به دندان نیش فک پایین اتصال می‌یابد و حالت مثلث شکلی را تشکیل می‌دهد.
- کش ارتودنسی کلاس ۱: کش ارتودنسی کلاسیک، جهت اصلاح فاصله بین دندان‌ها کاربرد دارد و طرز قرارگیری آن به این شکل است که از دندان نیش بالا به دندان پایین وصل می‌شوند.
- کش ارتودنسی کلاس ۲: ای نوع کش ها باعث کشیده شدن دندان های بالا به عقب و یا بلعکس می شود و طرز قرار گیری آن نیز به این شکل است که از دندان نیش بالا به دندان آسیا پایین وصل می شود.
- کش ارتودنسی کلاس ۳: الاستیک ارتودنسی کلاس سه حرکت دندان‌های بالا به سمت جلو و دندان‌های پایین به سمت عقب را سرعت بخشیده و به دو دندان در فک بالا و دو دندان در فک پایین اتصال می‌یابد.
- کش ارتودنسی جعبه‌ای: این نوع کش‌ها به دو دندان بالا و پایین متصل شده و برای قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر استفاده می‌شود.
بخش‌های مختلف کش ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی با توجه به‌اندازه، بخش‌های مختلفی دارند که ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم و عبارت‌اند از:
- استحکام: واحد قدرت کش با اونس نشان داده می‌شود که با گذشت زمان دندانپزشک کش‌هایی باقدرت بالاتر را برای شما تجویز می‌کند.
- قطر کش ارتودنسی بین ۱/۸(کمترین) تا ۳/۸ (بیشترین) است.
- نام کش ارتودنسی: کش‌ها با توجه به کاربرد نام‌های مختلفی دارند و انتخاب درست تأثیر بسیاری در روند درمان ارتودنسی دارد.
قیمت کش ارتودنسی چقدر است؟
بسیاری از بیماران از متخصصین دررابطه‌با قیمت الاستیک ارتودنسی و ی کش ارتودنسی می‌پرسند، قیمت کش‌های ارتودنسی بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و اغلب اوقات دندانپزشک هزینه آن را روی هزینه‌های درمان حساب می‌کند؛ ولی در برخی مواقع شما بایستی هزینه خرید این نوع کش‌ها را به صورت جداگانه پرداخت کنید.
چه زمانی از کش ارتودنسی استفاده کنیم؟
به‌طورکلی نمی‌توان زمان دقیقی برای استفاده از کش‌های ارتودنسی گفت؛ زیرا شرایط مال اکلوژن هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است و زمان و مدت استفاده در روز پس از بررسی شرایط دندانی شما مشخص می‌شود.
ولی به گفتة بسیاری از دندانپزشکان این کش‌ها بایستی به صورت ۲۴ ساعته در دهان باشند، این در حالی است که بسیاری از دندانپزشکان حتی در زمان خوردن غذا نیز استفاده از این نوع کش را توصیه می‌کنند به دلیل اینکه دندان‌ها در زمان خوردن غذا حرکت بیشتری داشته و بیمار تنها برای مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن اجازه در آوردن کش را دارد.
لیگاشور یا تای الاستیک (کش ارتودنسی رنگی) چیست و چه کاربردی دارد؟
لیگاشور که با نام تای الاستیک نیز شناخته شده است معمولاً برای فیکس کردن سیم ارتودنسی در براکت استفاده می‌شود، حال این نوع الاستیک‌ها در رنگ‌بندی‌ها مختلف موجودند و به دلیل جذابیت، اغلب برای کودکان کاربرد دارد و دقیقاً منظور از ارتودنسی رنگی نیز همین کش‌ها و الاستیک‌ها است.
چه کسانی می‌توانند کش ارتودنسی رنگی داشته باشند؟
همان‌طور که در بالا گفته شد کش‌های ارتودنسی معمولاً برای کودکان کاربرد دارد و اگر نیاز به استفاده از لیگاشور نیز برای افراد بزرگسال بود از نوع شفاف آن استفاده می‌شود. رنگ این نوع کش‌ها را می‌توان بعد از هر مراجعه تغییر داد.
چه وقت لازم الاستیک‌های ارتودنسی را تعویض کنیم؟
دندانپزشک در زمان مراجعه به شما یک بسته کش می‌دهد و بیمار موظف است تا در روز از این کش‌ها استفاده کند، حال سؤالی که اغلب در ذهن بیماران به وجود می‌آید این است که چه زمانی باید کش را تعویض کنیم،
به گفته دکتر مخمدعلی ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان
کش‌ها قابلیت ارتجاعی دارند و به‌مرورزمان خاصیت خود را از دست می‌دهند به همین علت توصیه می‌شود تا در روز ۳ الی ۴ باررکش‌ها را تعویض کنید.
با الاستیک‌های برداشته شده چه کنیم؟
الاستیک‌های ارتودنسی یا همان کش‌های ارتودنسی قابلیت کشسانی داشته و از لاتکس هستند؛ اما این نوع کش‌ها به‌مرورزمان قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و یک‌بارمصرف هستند، توصیه می‌شود پس از هر بار تعویض کش قدیمی را دور بیندازید.
لازم به ذکر است که در زمان مراجعه ارتودنسیت به شما طرز استفاده از این کش‌ها را آموزش می‌دهد.
معایب استفاده از کش‌ها در ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی یکی از ابزارآلات مهم در درمان ارتودنسی هستند و مانند تمامی ابزارهای درمان ارتودنسی معایبی نیز دارند که عبارت‌اند از:
- این نوع کش‌ها قابلیت ارتجاعی داشته و ممکن است در زمان صحبت‌کردن و حتی غذاخوردن به طور ناگهانی پاره شوند.
- بیمار ممکن است در روزهای اولیه کمی احساس ناراحتی و درد داشته باشد، در صورتی که درد قابل‌تحمل نبود زیر نظر متخصص می‌تواند از مسکن استفاده کند.
- این نوع کش‌ها قابلیت ارتجاعی خود را در طول روز ازدست‌داده و بایستی ۳ الی ۴ بار در روز تعویض شوند.
- در زمان استفاده، در هنگام صحبت‌کردن و یا خندیدن، کش‌ها مشخص شده و ظاهر زیبایی ندارند.
مراقبت و نگهداری کش ارتودنسی
یکی از نکات مهم در موفقیت درمان استفاده درست از کش‌های ارتودنسی است حال برای استفاده لازم است تا با نکات نگهداری و مراقبت از کش‌های ارتودنسی آشنا باشید که عبارت‌اند از:
- در طول روز ۳ الی ۴ بار آن‌ها را تعویض کنید.
- لازم است آن را در محفظة مخصوص نگهداری کنید.
- در صورت احساس درد تحت‌نظر دندانپزشک از مسکن استفاده کنید.
- به مراقبت دهان و دندان خود که شامل شستشوی دهان و مسواک بعد از دربار غذاخوردن، کشیدن نخ دندان و استفاده از دهان‌شویه می‌شود توجه کنید.
- سعی کنید در همه‌جا کش ارتودنسی را همراه داشته باشید تا در زمان پاره شدن بتوانید آن را تعویض کنید.
آیا بیمار می‌تواند الاستیک‌ها را تعویض کند؟
بله و همان‌طور که گفتیم این کش بایستی در طول روز تعویض شده و به همین علت در زمان درمان بیمار بایستی خود این کش‌ها در طول روز تعویض کند. حال زمانی که موعد استفاده از کش‌ها در درمان ارتودنسی رسیده باشد.
دندانپزشک نحوة استفاده از کش را به شما آموزش می‌دهد و بایستی در طول روز مطابق آموزش دندانپزشک کش‌ها را تعویض کنید.
آیا استفاده از کش‌های ارتودنسی درد دارد؟
استفاده از کش‌های ارتودنسی در روزهای اولیه درد دارد؛ زیرا دندان‌ها به وجود کش عادت نداشته و حال دندانپزشک جهت جلوگیری از این عارضه مسکن تجویز کرده و بیمار موظف است تا در زمان مقرر از مسکن استفاده کند.
لازم به ذکر است که این درد پس از گذشت مدتی از بین رفته و شما در زمان استفاده از کش هیچ نوع دردی احساس نخواهید کرد.
مرحله بعد از کش ارتودنسی
مرحلة بعد از الاستیک ارتودنسی معمولاً به شرایط بیمار بستگی دارد؛ اما در اغلب موارد ارتودنسی‌ها برداشته شده و دورة بعد که تحت عنوان دوره نگهداری شناخته می‌شود آغاز شده.
در این مرحله دندانپزشک از دندان‌های شما قالبی تهیه کرد و برای دندان ریتینر می‌سازد و شما در این زمان موظف هستید تا مطابق دستور دندانپزشک از نگهدارنده استفاده کنید.
لازم به ذکر است که در زمان استفاده از ریتینر باید به نکات مراقبت و تمیزکردن ریتینر ارتودنسی دقت کنید
عکس کش‌های ارتودنسی
کلام آخر
الاستیک ارتودنسی یا همان کش ارتودنسی از اجزای واجب و ضروری در ارتودنسی است که بیمار از طی مدتی از درمان ارتودنسی استفاده از کش‌های ارتودنسی را آغاز می‌کند و بایستی مطابق دستور العمل متخصص آن را روی دندان گذاشته و مدت زمانی که دندانپزشک توصیه کرده استفاده کند.
این مرحله یکی از مراحل مهم در کمک به جابه جایی دندان و قرار گرفتن دندان در مکان مطلوب است.
سوالات متداول کش ارتودنسی
کش ارتودنسی در رنگ‌بندی‌های مختلف وجود دارد؛ اما اغلب برای بزرگسالان از کش‌های شفاف استفاده می‌شود، اما به‌طورکلی فرقی ندارد که شما از چه رنگی استفاده کنید و این بسته به سلیقة شما دارد و امروزه اغلب کودکان و نوجوانان از کش‌های رنگی استقبال می‌کنند.
معمولاً در زمان مراجعه به دندانپزشک یک بسته کش ارتودنسی در اختیار شما قرار می‌گیرد و نیازی نیست برای خرید کش ارتودنسی به جایی مراجعه کنید، در زمان مراجعه هر تعداد کش که بخواهید در اختیار شما قرار می‌گیرد و بعد از اتمام نیز می‌توانید به مطب ارتودنسیت خود مراجعه کرده و بسته کش جدید دریافت کنید.
