جراحی ارتوسرجری، نوعی عمل جراحی با هدف اصلاح و بهبود وضعیت فک و صورت است. اما این روش درمانی برای چه کسانی مناسب است؟ آیا علائمی وجود دارد که بتوانیم نیاز به ارتوسرجری را تشخیص دهیم؟ ارتوسرجری چه تفاوت‌هایی با ارتودنسی دارد؟ با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا به تمامی این پرسش‌ها پاسخ بدهیم.
ارتوسرجری چیست؟
افراد مختلف، حالت‌های فک و دندان متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. برخی از این حالت‌های فک، تناسب اجزای صورت فرد را به هم ریخته و باعث بروز مشکلاتی در غذا خوردن، صحبت کردن و حتی نفس کشیدن فرد می‌شوند.
ارتوسرجری، نوعی عمل جراحی است که به صورت همزمان با ارتودنسی دندان صورت می‌گیرد و برای اصلاح فک و رفع بی‌نظمی‌های مربوط به فک و دندان کاربرد دارد. این جراحی ممکن است به علت عدم وجود فاصله استاندارد بین فک بالا و پایین، اپن بایت، نامتقارن بودن صورت و جلو آمدگی یکی از فکین صورت بگیرد.
جراحی ارتوسرجری به دلیل هم زمان بودن با برنامه‌های درمانی ارتودنتیک (مانند ارتودنسی)، بهترین نتیجه را برای مشکلات دندان و فک به ارمغان می‌آورد. البته این عمل تنها در صورتی انجام می‌شود که متخصص تشخیص دهد ناهنجاری فک بسیار حاد است و با ارتودنسی (به تنهایی) درمان نمی‌شود.
جراحی ارتوسرجری برای چه کسانی کاربرد دارد؟
بسیاری از مراجعه کنندگان به مطب دندانپزشکی دکتر ناصری، علاوه بر مشکل نامرتب بودن دندان، درگیر ناهنجاری‌های فک نیز هستند. بسیاری از این ناهنجاری‌ها، به دلیل خفیف بودنشان، پس از اتمام دوره ارتودنسی بر طرف می‌شوند. اما ارتودنسی هیچ تاثیری روی درمان گروه دوم این ناهنجاری‌ها ندارد.
به همین دلیل، به افراد با مشکلات شدید فکی، جراحی ارتوسرجری پیشنهاد می‌شود. علاوه بر این، افراد با مشکلات زیر نیز در لیست کاندیداهای ارتوسرجری قرار می‌گیرند:
- افرادی که مشکلات ژنتیکی نامطلوب رشد دارند
- افرادی که دارای ناهنجاری‌های ژنتیکی و مادرزادی ناحیه صورت می‌باشند.
- افرادی که به دلایلی از جمله حادثه و تصادف دچار مشکلات شدید فکی شده‌اند.
- افرادی که عقب رفتگی فک پایین و چانه دارند.
- افرادی که از مقابل و طرفین صورت شان نامتقارن است.
- افرادی که دچار فک بالا و یا پایین بیش از اندازه جلو و یا عقب و یا بیش از حد کوچک و بزرگ می‌باشند.
ارتوسرجری، باعث رفع کدام مشکلات می‌شود؟
ارتوسرجری بهبود تراز و هماهنگی بین فک‌ها را فراهم می‌کند. اگر فک‌ها به طور ناهماهنگ یا نامتقارن قرار داشته باشند، ارتوسرجری با تغییر موقعیت فک‌ها، تراز و هماهنگیشان، آنها را بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، جراحی ارتوسرجری می‌تواند باعث زیبایی صورت نیز بشود! اگر صورت به علت پیشروی بیش از حد فک، عقب‌روی بیش از حد فک یا سایر ناهماهنگی‌های ظاهری آسیب دیده باشد، ارتوسرجری می‌تواند چهره را منظم تر کند و هر یک از اجزای صورت را در قسمت صحیح خود قرار دهد.
تفاوت جراحی ارتوسرجری با ارتودنسی
ارتوسرجری با ارتودنسی متفاوت هستند. ارتوسرجری جراحی باز فک برای درمان مشکلات شدید ناحیه فک است. در حالی که هدف اصلی از انجام ارتودنسی، تنظیم دندان‌ها و فک‌ها برای درمان نامرتب بودن دندان‌ها و بهبود ظاهر صورت است.
همچنین درمان ارتودنسی بر حسب میزان جابه‌جایی و تنظیم دندان‌ها معمولا از ۱ تا ۳ سال به طول می‌انجامد. در صورتی که جراحی ارتوسرجری، تنها به یک جلسه عمل و حدودا ۱۰ الی ۱۵ روز دوره نقاهت نیاز دارد.
بهترین سن ارتوسرجری فک
استخوان فک معمولا تا حدود سن ۲۰ سالگی رشد می‌کند و نهایتا پس از این دوره متوقف می‌گردد. بنابراین به منظور اینکه درمان ارتوسرجری موثرتر واقع شود و نتیجه ایده آلی به دست بیاید، توصیه می‌شود تا برای جراحی ارتوسرجری بانوان در سنین بین ۱۵ تا ۱۷ سالگی و آقایان در سنین بین ۱۶ تا ۱۸ سالگی اقدام شود.
مراحل درمان ارتوسرجری
درمان ارتوسرجری عموما شامل مراحل زیر است:
- مشاوره و ارزیابی: در اولین مرحله، تمامی تصویرهای تخصصی دندان توسط دستگاه‌های مخصوص تهیه و برنامه درمانی مناسب برای شما تدوین می‌شود.
- ارتودنسی دندان: همانطور که در بالاتر نیز به این موضوع اشاره کردیم، جراحی ارتوسرجری، یکی از درمان‌هایی است که در کنار ارتودنسی دندان انجام می‌شود. به همین دلیل، ابتدا باید ارتودنسی پیش از جراحی فک صورت بگیرد تا دندان‌ها در بهترین حالت خود تثبیت شوند.
- فرم گیری دندان‌ها: بعد از گذشت مدت زمانی که به صلاحدید پزشک متخصص بستگی دارد، بیمار برای انجام ارتوسرجری به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کند.
- انجام عمل: دندانپزشک متخصص ارتودنسی بیمار را خارج کرده و جراحی ارتوسرجری را انجام می‌دهد.
- بازگشت ارتودنسی: پس از گذشت دوره نقاهتِ پس از جراحی، ارتودنسی مجددا روی دندان‌ها بیمار نصب خواهد شد.
عوارض جراحی ارتوسرجری
در صورتی که جراحی ارتوسرجری توسط پزشک غیر متخصص انجام شود، ممکن است عوارض زیادی بعد از جراحی ایجاد شوند. با این وجود این جراحی نیز مانند هر نوع جراحی دیگری می تواند با عوارض کوتاه مدت زیر همراه باشد:
- تورم
- درد
- التهاب
- صدا دادن فک
- عفونت
مراقبت‌های بعد از ارتوسرجری
مراقبت‌های پس از جراحی ارتوسرجری بستگی به سختی جراحی فک و وضعیت عمومی شما دارد. اما در کل، در طول مرحله بازیابی بعد از ارتوسرجری ، می‌توانید راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:
- خونریزی در مدت ده روز اول بعد از جراحی فک طبیعی است. اما در صورتی که خونریزی شما شدید بود باید به جراح خود اطلاع دهید.
- از داروهای مسکن و ضد التهاب تجویز شده استفاده کنید.
- رعایت استراحت به خصوص در روزهای اول پس از جراحی نیز می‌تواند به کاهش تورم و درد کمک کند.
- روی فک خود کمپرس سرد قرار دهید.
- در روزهای اول پس از جراحی، ممکن است تغذیه شما محدود شود. بهتر است از غذاهای نرم‌تر مصرف کنید و از خوردن غذاهای سفت و سخت خودداری کنید.
- مصرف مایعات کافی برای جلوگیری از خشکی دهان و رفع حالت تهوع پس از جراحی مهم است.
- پس از انجام جراحی به بهداشت دهان و دندان‌های خود توجه مضاعفی داشته باشید. زیرا فک و لثه‌ها در حساس ترین حالت خود قرار دارند. اما توجه داشته باشید که از مسواک زدن روی ناحیه بخیه شده خودداری کنید.
- تا یک ماه، به هیچ عنوان از سیگار و قلیون استفاده نکنید
- هنگام خواب سر خود را به سمت بالاتر از بدن قرار دهید.
هزینه ارتوسرجری چقدر است؟
تخمین هزینه ارتوسرجری به بررسی فاکتورهای متعددی نیاز دارد. برای مثال، ارتوسرجری فک بالا یا فک پایین (و یا هر دو فک)، شدت ناهنجاری، سن بیمار و… روی تخمین هزینه ارتوسرجری تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل، بهتر است جهت دریافت بهترین بازه قیمت با جراح متخصص خود صحبت کنید.
جمع بندی نهایی
در این مقاله تهیه شده توسط دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان، آموختیم که جراحی ارتوسرجری یکی از روش‌های درمان مشکلات شدید ناحیه فک است. این درمان که هم زمان با ارتودنسی انجام می‌شود، تاثیر زیادی روی رفع مشکلات صورت و خصوصا فک دارد. تشخیص نیاز یا عدم نیاز به جراحی ارتوسرجری نیز باید توسط متخصص ارتودنسی و یا جراح فک انجام شود.
همراهان عزیز لازم است بدانید که می‌توانید با مراجعه به موقع به متخصص دندانپزشک ارتودنسی از بروز مشکلات شدیدتر در ناحیه فک فرزندانتان جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقالات “درمان انحراف فک بدون جراحی“، “ارتودنسی عقب بردن فک” و “ارتودنسی پیش از جراحی فک” و “ارتودنسی ثابت فک پایین” را مطالعه نمایید.
