برخی از افراد در زمان مراجعه در رابطه با دلایل صدا دادن فک می پرسند و به دندانپزشک می‌گویند که فکشان صدای تق‌تق و یا کلیک می‌دهد و برخی اوقات نیز در هنگام غذا خوردن و یا خمیازه‌کشیدن با درد همراه است.
مشکل صدا دادن فک دلایل مختلفی از جمله باز کردن بیش از حد دهان در موقع غذاخوردن و کش‌آمدن دارد و متأسفانه در برخی موارد نیز به‌گونه‌ای است که حتی اطرافیان هم‌صدای فک را می‌شنود، به این مشکل سندروم مفصل گیجگاهی فکی هم می‌گویند که یکی از بیماری های دهان و دندان است.
اگر شما هم فکتان صدا می‌دهند اصلاً نگران نباشید؛ زیرا شما اولین کسی نیستید که دچار این مشکل شده حدوداً ۱۰ میلیون نفر در دنیا با این مشکل روبرو می‌شوند، صدا دادن فک در خانم‌ها بیشتر از آقایان مشاهده شده و حال ممکن است سؤالاتی چون اثر گیجگاهی فکی چه علائمی دارد؟
علت صدا دادن فک در هنگام غذاخوردن چیست؟ صدا دادن فک را چگونه درمان کنیم؟ چه افرادی مستعد ابتلا به اختلال صدا دادن فک هستند؟ برای درمان صدای فک به چه دکتری مراجعه کنیم؟ برایتان پیش‌آمده باشد، در این مقاله دکتر محمدعلی ناصری قصد دارند تا به‌تمامی سؤالات موجود پاسخ دهند.
علت صدا دادن فک
صدا دادن فک امری غیرطبیعی است؛ زیرا فک سالم می‌بایست در هنگام باز و بسته‌شدن هیچ‌گونه صدایی ندهد. حال سؤالی که ممکن است برای اکثر افراد پیش بیاید این است که صدا دادن فک چه دلایلی دارد که در ادامه قصد داریم دلایل صدا دادن فک را بررسی کنیم که به شرح ذیل است:
- بیش از حد کش‌آمدن فک
- باز کردن زیاد از حد دهان هنگام غذاخوردن و یا خمیازه‌کشیدن
- عملکرد ناصحیح مفصل‌های متصل به فک و جمجمه
- آسیب‌های قدیمی
- قفل‌شدن و یا گره‌خوردن فک
- دندان‌قروچه
- استفاده زیاد از فک
- قرارگیری نادرست دندان‌ها
- جویدن آدامس زیاد و مداوم
- گازگرفتن دهان از داخل لب و گونه
علائم مفصل گیجگاهی فکی
به این نکته توجه داشته باشید که در صورت مواجه با هر یک از نشانه‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم سریعاً به پزشک مراجعه نمایید، علائم مفصل گیجگاهی فکی عبارت‌اند از:
- درد و ناراحتی در ناحیه فک
- احساس سوزش در قسمت صورت و فک
- مشکل بودن باز کردن دهان از پهنا
- قفل‌شدن فک در حالت باز یا بسته
- سختی در غذاخوردن
- دندان‌درد
- سردرد
- گردن درد
- گوش‌درد
علت صدا دادن فک هنگام غذاخوردن
یکی از مشکلاتی که باعث می‌شود افراد به دندانپزشک مراجعه کنند صدا دادن فک هنگام غذاخوردن است؛ زیرا این اتفاق برای هر فرد آزاردهنده است، برخی افراد به‌اشتباه تصور می‌کنند که دلیل این اتفاق جویدن غذای سفت و یا صحبت‌کردن زیاد است و به همین دلیل سؤالی که بسیاری از بیماران از متخصصین می‌پرسند این است که چرا فک در هنگام غذاخوردن صدا می‌دهد؟
دکتر محمدعلی ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان در جواب این سؤال به این‌گونه پاسخ داده‌اند:
صدایی که به هنگام غذاخوردن از فک شنیده می‌شود به دلیل این است که در موقع جویدن غذا تاندون‌ها و یا عضلاتی که سفت شده‌اند فک را از خود جای خود خارج کرده و یا به یک سمت می‌کشند. این مورد نه‌تنها در هنگام صرف غذا پیش می‌آید؛ بلکه ممکن است در هنگام خمیازه‌کشیدن و یا حتی صحبت‌کردن نیز اتفاق بیفتد.
به گفته برخی پزشکان نیز دلیل این اتفاق مربوط به قرارگیری نامناسب دندان‌ها روی‌هم است و زمانی که فک بالا و پایین می‌بایست روی‌هم چفت شوند فک دچار حرکات نا به جا می‌شود به‌مرورزمان باعث تخریب سطح مفصلی فک می‌شود، تخریب سطح مفصلی موجب سرخوردن زائده فک پایین (کندیل) از روی فک بالا شده و در نهایت موجب بیرون آمدن فک از جای خود می‌شود.
جهت تشخیص صدای فک در اثر جابه‌جایی، در وهلة اول باید به پزشک مراجعه کرد، اما راهکاری که قبل از مراجعه به پزشک می‌توانید انجام دهید این است از یک نفر درخواست کنید تا در مقابل شما قرار گیرد، سپس انگشتش را روی مفصل گیجگاهی شما قرار دهد، در مرحلة بعد دهان خود را باز کنید اگر که فک مشکلی نداشته باشد در یک راستا باز می‌شود در غیر این صورت می‌بایست سریعاً جهت درمان اقدام کنید.
درهرصورت لازم است برای درمان این مشکل از کودکی به فکر باشید؛ زیرا این مشکل یک‌روزه به وجود نمی‌آید و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
درمان‌های سنتی صدا دادن فک
خوشبختانه این مشکل را در برخی موارد می‌توان به‌صورت پزشکی و سنتی درمان کرد و ما در ادامه قصد داریم تا راه‌های درمان صدا دادن فک را به‌صورت خانگی بررسی کنیم که به شرح ذیل است:
- از کارهایی چون آوازخواندن، فریادزدن، جویدن آدامس که باعث می‌شود دهان بیش از حد باز شود دوری کنید.
- صورت خود را کشش و ماساژ دهید.
- از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید، به این صورت که کمپرس سرد را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی محل بگذارید و سپس کمپرس آب گرم را نیز به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی محل قرار دهید.
- سعی کنید تا حد ممکن دهانتان را به‌آرامی باز و بسته کنید.
- استرستان را مدیریت کنید؛ زیرا دندان‌قروچه موجب درد بیشتر فک می‌شود.
- غذاهای سفت مصرف نکنید و در این مدت سعی کنید غذاهای نرم؛ مانند سبزی‌های پخته، تخم‌مرغ جوشیده و غیره میل بفرمایید.
درمان‌های پزشکی صدا دادن فک
یکی از دیگر از روش‌های درمان صدا دادن فک به‌صورت پزشکی است و راهکارهایی که می‌توانید برای درمان صدا دادن فک انجام دهید به شرح ذیل است:
- استفاده از داروهای مختلف برای درمان دندان‌درد استفاده می‌شوند.
- انجام جراحی فک برای ازبین‌بردن ناهنجاری‌های فکی
- تزریقات مسکن
- استفاده از امواج فرابنفش جهت حرکت‌دادن فک
- لیزردرمانی
- انجام ارتودنسی دندان
- الکترو تراپی جهت آرام وضعیت فک و صورت
ورزش برای صدای فک
علاوه بر موارد گفته شده از دیگر راه‌های مؤثر جهت درمان صدا دادن فک ورزش است که در ادامه به برخی از حرکات که می‌توانید برای درمان و یا کاهش صدا دادن فک استفاده کنید بررسی می‌کنیم که به شرح ذیل است:
- ورزش‌های تقویتی: برای این کار ابتدا انگشت شستتان را زیر چانه قرار داده و سپس فشار دهید در این حین دهان خود را به‌آرامی باز کنید و چند ثانیه نگه‌دارید و دوباره دهانتان را ببندید.
- ورزش‌های کششی: جهت انجام ورزش کششی می‌بایست زبان خود را به سقف دهان تا فشار دهید و تا جایی که درد احساس نکنید باز کنید.
- ورزش آرامش‌بخش: ابتدا نفس خود را به داخل بکشید و تا شماره ۵ یا ۱۰ بشمارید و بعد به‌آرامی نفستان را بیرون دهید این ورزش تأثیری در کاهش درد فک ندارد؛ ولی به کاهش استرس کمک بسیاری می‌کند.
چه افرادی مستعد ابتلا به اختلال صدا دادن فک هستند؟
بر اساس گزارش‌ها زنان نسبت به مردان صدا دادن فک و سندروم مفصل گیجگاهی فکی را تجربه می کنند، متأسفانه دلیل این اتفاق هنوز مشخص نشده اما به گفته برخی از پزشکان دلیل این اتفاق ممکن است که تفاوت کلاژن های نگهدارنده دیسک در زنان باشد اما برخی دیگر از پزشکان معتقدند که دلیل این اتفاق هورمون‌های استروژن و پروژسترون است.
نتیجه گزارش‌ها مبنی بر این است که سندروم مفصل گیجگاهی فکی را بیشتر، افراد جوان و زنان بین ۳۰ تا ۵۰ سال تجرربه می کنند و در برخی موارد این مشکل موقتی است و با رعایت نکات و انجام ورزش هایی که در مطالب بالا گفته شد قابل درمان است.
کلام آخر
در این مقاله به دلایل صدا دادن فک پرداختیم، این مشکل را بسیاری از افراد تجربه می‌کنند، برای درمان این مشکل لازم است تا به دندانپزشک مراجعه کنید و زیر نظر وی به‌صورت پزشکی و یا سنتی این مشکل را درمان کنید، اگر دچار مشکلاتی چون قرارگیری نادرست دندان‌ها هستند حتماً نسبت به این موضوع اقدام کنید؛ زیرا یکی از دلایل سندروم مفصل گیجگاهی و صدا دادن فک است.
از دیگر نکاتی که لازم است در جهت جلوگیری از صدا دادن فک رعایت کنید استفاده‌نکردن مداوم از آدامس و پرهیز از دندان‌قروچه است، اگر فردی استرسی هستید حتماً این مورد را با انجام ورزش‌هایی آرامش‌بخش مدیریت کنید.
مشکل سندروم مفصل گیجگاهی اگر سریع تشخیص داده شود درمان آن بسیار آسان انجام می‌شود و دردسر کمتری به همراه دارد، اما اگر مشکل پیشرفته باشد و ممکن است دندانپزشک تشخیص دهد که برای درمان به جراحی فک نیاز باشد، نوع جراحی نیز به میزان تخریب استخوان بستگی دارد.
زمانی که مشکل سندروم مفصل گیجگاهی پیشرفته شود ممکن است بیمار دچار درد گوش شود، زیرا زمانی که فک پایین بیش از حد مجاز به سمت بالا برود کندیل به سمت عقب لیز خورده و همین امر باعث می‌شود تا عصبی به نام کورداتمپانی درگیر شده و منجر به گوش‌درد شود.
