ارتودنسی یکی از روش‌های پرکاربرد برای برطرف کردن ناهنجاری‌های دندان‌ها است که افراد زیادی از آن استفاده می‌کنند. برای گرفتن نتیجه مطلوب از ارتودنسی باید یه سری نکات و مراقبت‌های خاص را رعایت کنید. سؤالی که اکثر افراد پس از پایان یافتن ارتودنسی دندان‌هایشان از متخصص ارتودنسی می‌پرسند این است که پس از ارتودنسی باید چکار کنیم؟ برای آشنایی با مراقبت‌های پس از ارتودنسی با دکتر محمد علی ناصری همراه باشید.
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی
برای این که پس از ارتودنسی با مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه مواجه نشوید و نتیجه مطلوبی از درمان بگیرید توصیه می‌شود حتما دستورالعمل‌های زیر را انجام دهید.
چند ساعت پس ازقرار دادن جداکننده های لاستیکی بین دندان‌ها یا سیم‌ها، معمولا دندان‌ها حساس و دردناک می‌شوند. این درد موقتی است و پس از گذشت چند روز برطرف می‌شود. اگر شدت درد زیاد است می‌توانید از قرص استامینوفن برای کاهش آن استفاده کنید. چند روز پس از درمان، معمولا تحریکات لب و گونه به وسیله تطابق بافت‌ها با براکت و دیگر دستگاه‌های ارتودنسی برطرف می‌شود. در این شرایط می‌توانید بر روی سطوح زبر و تیز در قسمت‌های عقبی مقداری موم نرم قرار دهید تا دردتان کم‌تر شود.
پس از انجام ارتودنسی از خوردن غذاهای سخت خودداری کنید زیرا غذاهای سخت به دستگاه ارتودنسی آسیب وارد می‌کند و باعث افزایش هزینه و طول مدت درمان می‌شود. در صورتی که قصد دارید ساندویج، سیب، هویج یا غذاهای دیگری بخورید ابتدا آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید. از دستکاری کردن دستگاه ارتودنسی اکیدا خودداری کنید. در شرایطی که سیم اصلی شکست حتما برای گرفتن وقت معاینه با کلینیک دندانپزشک خود تماس بگیرید. در صورت جدا شدن یکی از سیم‌های نازک حتما آن را به دقت خارج کنید و موضوع را با متخصص ارتودنسی خود در میان بگذارید. در شرایط اورژانسی بهتر است نوک تیز سیم نگهدارنده را به محل اولیه برگردانید و مقداری موم بر روی آن قرار دهید تا به بافت دهانتان آسیبی وارد نشود.
رعایت بهداشت دهان و دندان پس از ارتودنسی برای جلوگیری از پوسیده شدن دندان‌ها اهمیت زیادی دارد. در طول درمان ارتودنسی که از براکت استفاده می‌کنید حداقل بیست دقیقه از نخ دندان و پنج دقیقه از مسواک استفاده کنید. در ارتودنسی ثابت احتمال جمع شدن غذا بین دندان و براکت‌های فلزی ثابت زیاد است. برای تمیز کردن دستگاه ارتودنسی تا حد امکان از مسواک ارتودنسی استفاده کنید. پس از مسواک، دندان‌ها را با دقت معاینه کنید. سهل انگاری در تمیز کردن دندان‌ها و ماساژ لثه موجب تورم و خون‌ریزی لثه و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
نحوه مسواک زدن در دوران ارتودنسی بودن دندان ها
برای مسواک زدن مسواک را موازی با زمین کنار دندان بگیرید. سپس سر دندان را مطابق قوس طبیعی دندان‌ها و لثه‌ها از یک دندان به دندان دیگر حرکت دهید. روی هر دندان مسواک را چند ثانیه نگه دارید. در مواقعی ک از مسواک برقی استفاده می‌کنید نیاز به فشار دادن و انجام دادن کارخاصی نیست. تنها بگذارید مسواک روی دندان باقی بماند. هنگام مسواک زدن، سطح داخلی دندان‌ها، بالای دندان و هم چنین دندان‌های عقبی یعنی آسیا را فراموش نکنید. برای تمیز کردن براکت‌ها، مسواک را به صورت زاویه دار روی آن‌ها بگیرید. هم چنین تمیز کردن زیر سیم‌ها را فراموش نکنید. برای اثرگذاری درست مسواک و خمیر دندان خود را هر سه ماه عوض کنید.
مراقبت‌های روز اول ارتودنسی
جای گذاری بریس‌های ارتودنسی درد ندارد. از آن جایی که بریس ها باید در دهان شما تنظیم شوند مدت کوتاهی برای غذا خوردن دچار مشکل خواهید شد. گاهی اوقات نیز دیده شده است که در روز اول پس از ارتودنسی دندان‌های فرد حساس شده‌است.
مراقبت‌های سه روز بعد از ارتودنسی
از آن‌جایی که تا سه روز پس از گذاشتن براکت‌های ارتودنسی، دندان‌ها به فشار ناشی از بریس عادت ندارند شما اطراف لب و گونه‌ها کمی احساس درد و ناراحتی خواهید داشت. همان طور که اشاره شد برای کاهش درد و ناراحتی بهتر است از موم یا سیلیکون استفاده کنید که روی بریس ها کار گذاشته می‌شود. شستشوی دهان با آب گرم و نمک نیز برای کاهش درد مفید است هم چنین توصیه می‌شود از داروهای مسکن و ضد درد مانند ژلوفن استفاده کنید.
مراقبت های هفته اول بعد از ارتودنسی
پس از گذشت یک هفته دندان‌ها به وجود بریس عادت می‌کنند و غذا خوردن راحت‌تر می‌شود. پس از گذشت این مدت درد و ناراحتی بریس ها از بین خواهد رفت. یکی از نکاتی که پس از ارتودنسی باید حتما به آن توجه داشته باشید مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی است. در هرجلسه مراجعه دستگاه‌ها تنظیم و فعال می‌شوند تا ارتودنسی به بهترین شکل انجام شود.
پس از ارتودنسی از انجام کارهای زیر خودداری کنید:
- جویدن اشیائی مانند مداد و یخ
- استعمال دخانیات
- جویدن ناخن
ورزشکارانی که دندان‌های خود را ارتودنسی کرده اند بهتر است از گاردهای دهانی مناسب برای دندان ارتودنسی شده خود استفاده کنند. هم چنین اگر در حین ورزش دندان‌هایشان دچار حادثه شد باید وضعیت دهان و ارتودنسی خود را بررسی کنند. در شرایطی که ارتودنسی دندان‌ها آسیب دیده یا افتاده باید حتما در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.
رژیم غذایی مناسب پس از ارتودنسی
همان طور که اشاره شد از خوردن خوراکی های چسبناک و سفت در طول ارتودنسی خودداری کنید. خوراکی‌هایی مانند: گوشت خشک یا سفت، پاستیل، یا ذرت بوداده باعث می‌شود بریس بشکند و پاک کردن ذرات آن دشوارتر می‌شود در نهایت موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. شیرینی جات و غذاهای نشاسته ای نیز منجر به پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
مصرف زیاد خوراکی‌های اسیدی موجب از بین رفتن و فرسوده شدن مینای دندان می‌شود. بزاق دهان وظیفه خنثی کردن محیط اسیدی را برعهده دارد. اگر هر بار که بزاق، محیط دهان را خنثی می کند نوشیدنی یا غذای اسیدی مصرف کنید، دندان‌ها در مدت زمان طولانی در معرض اسید قرار می‌گیرند. اگر دائما در حال خوردن باشید محیط دهان دائما اسیدی می‌شود بنابراین بهتر است دفعات غذا خوردن خود را محدود کنید. سه وعده غذای اصلی و دومیان وعده مصرف کنید. هم چنین پس از هربار غذاخوردن، دهان خود را کامل با آب شستشو دهید. غذاهایی که بلافاصله پس از گذاشتن براکت می‌توانید مصرف کنید عبارت است از:
- آش
- پوره سیب زمینی
- ماکارونی
- برنج
- سبزیجات
- شیر برنج
- خامه
- شله زرد
- فرنی
مراقبت از بریس‌های مختلف ارتودنسی
در ادامه اقدامات خاصی که برای مراقبت از بریس‌های مختلف ارتودنسی باید انجام دهید را برای شما آورده ایم.
ارتودنسی متحرک
تمیز کردن ارتودنسی متحرک بسیار راحت است زیرا بریس‌های متحرک را می‌توان هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن از دهان خارج کرد. پلاک متحرک را می‌توان با مسواک معمولی، خمیر دندان یا ریتینر تمیز کرد. بریس متحرک را هرگز در معرض آب داغ یا حرارت قرار ندهید. هربار که پلاک را از دهانتان در می‌آورید آن را قبل از گذاشتن در دهان حتما بشویید. هنگام غذا خوردن حتما پلاک متحرک را از دهانتان در بیاورید. زمانی که پلاک در دهانتان است از خوردن نوشیدنی‌های رنگ دار خودداری کنید.
ارتودنسی ثابت
در کلیه روش‌های ارتودنسی ثابت از جمله ارتودنسی لینگوال، احتمال گیر کردن ذرات غذا در بین براکت زیاد است به همین خاطر تمیز کردن آن اهمیت زیادی دارد. پس از ارتودنسی ثابت و برداشتن براکت‌ها، ارتودنسی تمام نمی‌شود بلکه مرحله بعد آن یعنی استفاده از نگهدارنده یا ریتینر شروع می‌شود. پس از پایان یافتن ارتودنسی ثابت دندان ها در موقعیت جدیدی قرار می‌گیرند که برای آن‌ها ناشناخته است به همین خاطر تمایل دارند به حالت اولیه خود بازگردند.
