انتقال ژنتیکی نامرتبی دندان‌ها به فرزندان، یکی از نگرانی‌های شایع پدران و مادرانی است که به مطب دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی و ناهنجاری‌های فک و صورت در اصفهان مراجعه می‌کنند. به همین دلیل از ایشان خواستیم تا در این مقاله به بررسی تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان و درمان ارتودنسی آنها بپردازند.
تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان های کودکان
به طور کلی، نامرتبی دندان‌ها می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد. یکی از این عوامل، وراثت است. فرآیند وراثت، تاثیر ژن‌ها بر توسعه و شکل‌گیری دندان‌ها را تعیین می‌کند و می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم روی نامرتبی دندان‌ها تاثیر بگذارد.
با این حال، باید توجه داشت که نامرتبی دندان‌ها ممکن است نتیجه‌ای ترکیبی از عوامل وراثتی به همراه عوامل محیطی (مانند تغذیه، از دست دادن زود هنگام دندان‌های شیری و…) باشد. چیزی که واضح است، این است که تعیین دقیق نقش هر یک از این عوامل در بروز نامرتبی دندان‌ها دشوار است.
این تشخیص تنها توسط دندانپزشک متخصص ارتودنتیست انجام می‌شود. ارتودنتیست با مطالعه تاریخچه خانوادگی، آزمایش‌های بالینی و تصاویر رادیوگرافی، عوامل وراثتی و محیطی را مورد بررسی قرار داده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کنند.
در ادامه، به بررسی نقش عوامل وراثتی روی مشکلات و ناهنجاری‌های دهان و دندان خواهیم پرداخت.
تاثیر ژنتیک روی نامرتبی دندان ها
برخی از نامرتبی‌های دندان می‌توانند به دلیل وجود ویژگی‌های ارثی از خانواده به فرزندان منتقل شوند. مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که وجود تاریخچه خانوادگی از نامرتبی دندان‌ها، احتمال بروز آن را در فرزندان افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، ارثی بودن تنگی فک یا جابجایی‌های غیرطبیعی رشد دندان‌ها در فک می‌تواند باعث نامرتبی دندان‌ها شود.
تاثیر ژنتیک روی رشد استخوان‌های فک و صورت
اندازه و شکل فک و صورت از طریق ژنتیک به نسل بعدی منتقل می‌شود. این موضوع یکی از اصلی ترین نشانه‌هایی است که وقتی یک مادر و فرزند یا یک پدر و فرزندش را می‌بینیم، به نسبت خانوادگی و خونی آنها پی می‌بریم. رشد استخوان‌های صورت یک کودک، از دوران کودکی پدر و مادرش تبعیت می‌کند.
به عنوان مثال، قسمت‌هایی از صورت مانند شکل مفصل فکی، عرض فک، ارتفاع فک، زاویه فک و سایر ویژگی‌های ظاهری صورت تحت تاثیر عامل وراثت در فرزندان شکل می‌گیرد. یا مثلا بعضی از خانواده‌ها، وراثتا فک کوچک یا بزرگی دارند یا جنس دندان‌های خانوادگیشان ضعیف است. دانستن اطلاعاتی مانند سن رشد فک پایین و اطلاعاتی از این قبیل، به متخصص ارتودنسی کمک شایانی می‌کند.
تاثیر ژنتیک روی فعالیت سلول‌های فک و دندان
ژنتیک می‌تواند بر فعالیت سلول‌های استخوانی نیز تاثیر بگذارد. تغییرات ژنتیکی و ارثی ممکن است به تغییرات در رشد و فعالیت سلول‌های استخوانی منجر شود.
چگونه می‌توان عوامل وراثتی را تشخیص داد و تاثیر آنها را بررسی کرد؟
تشخیص تاثیر ژنتیک روی نامرتبی دندان ها می‌تواند با کمک مجموعه‌ای از روش‌ها و فرآیندهای تشخیص پزشکی انجام شود. برای مثال، مطالعه تاریخچه پزشکی فرد یکی از این فرایندهای تشخیصی است. بررسی تاریخچه خانوادگی می‌تواند اطلاعات مهمی درباره ریشه نامرتبی دندان در خانواده فراهم کند.
اگر نامرتب بودن دندان، قبلا در تعدادی از اعضای خانواده تشخیص داده شده باشد، احتمال وجود دندان کج در کودکان بیشتر است. این احتمال نشان از تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان ها دارد.
آزمایش‌های ژنتیکی هم یکی دیگر از روش‌های تشخیص عوامل وراثتی روی نامرتبی‌های دندانی است. این آزمایش‌ها برای شناسایی تغییرات در ژن‌های مرتبط مورد استفاده قرار گیرند. آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند به تعیین وجود تغییرات جزئی یا خطاهای ژنتیکی که باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شوند، کمک کنند.
اگر چه برای بررسی تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان ها، معمولا از روش‌های ترکیبی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، متخصص ارتودنسی با مقایسه هم زمان تاریخچه خانوادگی و بررسی بالینی دندان‌ها به درکی اولیه از عوامل وراثتی خواهد رسید. سپس با استفاده از آزمایش‌های ژنتیکی، تاثیر ژنتیک روی نامرتبی دندان را تایید یا رد خواهد کرد.
میزان تاثیر وراثت بر درمان ارتودنسی کودکان چقدر است؟
ژنتیک صفاتی مثل قد، وزن، مقدار قند خون، فشار خون، هوش و حتی رفتار را منتقل می‌کند. همه این صفات و همچنین ناهنجاری‌های دندانی، فکی و نقایص مادرزادی، در اثر ارث از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شوند. این تاثیر، گاهی آنقدر زیاد است که بسیاری از مراجعه کنندگان مطب آقای دکتر ناصری، والدین و فرزندانی هستند که برای ارتودنسی هم زمان کودکان و والدین مراجعه کرده‌اند.
اگر شما هم در دوران کودکی یا حتی بزرگسالیتان دچار ناهنجاری‌های دندانی بودید و حالا به عنوان یک پدر یا مادر نگران آینده‌ی دندان‌های فرزندانتان هستید، بهتر است کودک خود را در سن ۷ سالی جهت بررسی وضعیت دندان‌ها نزد متخصص ارتودنسی کودکان ببرید. ممکن است پیشنهاد دندانپزشک متخصص استفاده از ارتودنسی پیشگیری برای کودکتان باشد.
سپس و در صورت صلاحدید متخصص ارتودنسی، بهتر از در دوره‌های ۶ ماهه به متخصص مراجعه کنید تا وجود هر گونه مشکل در قسمت فک و دندان‌های کودکتان مورد بررسی و درمان قرار بگیرد. این کار باعث جلوگیری از ادامه دار شدن آسیب در سنین بزرگسالی خواهد شد.
همچنین، شما می‌توانید مقالاتی با موضوعات “انواع ارتودنسی برای کودکان“، “سن مناسب برای ارتودنسی” و “ارتودنسی متحرک کودکان” را در صفحات معرفی شده مطالعه کنید.
تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان و ارتودنسی در بزرگسالی
مسلما با بالاتر رفتن سن افراد و در صورت وجود مشکلات فک و دندان، درمان ارتودنسی به مرور مشکل‌تر و زمانبرتر خواهد شد. البته که ارتودنسی بزرگسالان امکان پذیر و شدنی است. اما توصیه آقای دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی و ناهنجاری‌های فک و صورت به شما این است که از کمترین سن ، مشکلات دندان و فک و شرایط ارتودنسی فرزندانتان را بررسی و پیگیری کنید.
درمان ارتودنسی، مناسب‌ترین راه حل برای رفع نامرتبی ارثی دندان
ارتودنسی دندان، به عنوان یکی از روش‌های اصلی درمان نامرتبی و ناهنجاری‌های دهان و دندان‌ها، به منظور تغییر موقعیت دندان‌های نامرتب استفاده می‌شود. این روش با استفاده از فشار و نیروی مداوم، به تدریج موقعیت دندان‌ها را تغییر داده و آنها را به موقعیت صحیحشان هدایت می‌کنند.
با توجه به پیشرفت‌های اخیر در علم ژنتیک و فناوری‌های پزشکی، روش‌های جدیدی نیز در حال توسعه هستند که به طور مستقیم با عوامل وراثتی مرتبط با نامرتبی دندان‌ها در ارتباط خواهند بود. به عنوان مثال، ژنتیک مولکولی و تکنولوژی CRISPR می‌توانند در آینده نقش مهمی روی جهت دادن به عوامل ژنتیکی مرتبط با نامرتبی دندان‌ها و بهبود درمان ارتودنسی داشته باشند.
جمع بندی کلی
دکتر ناصری متخصص ارتودنسی و درمان ناهنجاری‌های فک و صورت در این مقاله به بررسی تاثیر وراثت روی نامرتبی دندان ها پرداختند. در این مقاله آموختیم که سابقه و ژنتیک نامرتب بودن دندان‌ها با احتمال زیادی از پدر و مادر به فرزندان به ارث گذاشته می‌شود.
هر چند که اعلام قطعی و دقیق این موضوع (که نامرتبی دندان به دلیل تاثیر ژنتیک بوده است) کار دشواری است، اما ارتودنتیست متخصص می‌تواند با مطالعه سابقه خانوادگی بیمار و آزمایش ژنتیکی، این موضوع را تا حدود زیادی تایید کند. اما به هر حال، چیزی که حائز اهمیت است، نیاز به چک‌آپ دوره‌ای دندان‌های کودک و به کار گیری روش‌هایی مانند ارتودنسی پیشگیری برای جلوگیری از بروز این مشکل است.
در صورتی که ساکن شهر اصفهان هستید و به مشاوره یک دندانپزشک ارتودنتیست متخصص جهت بررسی ناهنجاری‌های دندان و فک فرزند خود نیاز دارید، برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره و راهنمایی برای ارتودنسی در اصفهان با مطب دکتر ناصری به شماره‌های ۳۱۳۱۳۸۴۴-۰۳۱ و ۳۱۳۱۳۸۴۵-۰۳۱ تماس بگیرید.
